Οι υποχρεώσεις αποφυγής ανταγωνισμού και οι ρυθμίσεις συναλλαγών συγκρούσεων συμφερόντων των διευθυντών στο εταιρικό δίκαιο της Ιαπωνίας

Στη διαχείριση Ιαπωνικών εταιρειών, οι διευθυντές έχουν εκτεταμένες εξουσίες για την προώθηση των επιχειρήσεων. Ωστόσο, αυτή η ισχυρή εξουσία ισορροπείται από αυστηρές υποχρεώσεις για την προστασία των συμφερόντων της εταιρείας και των μετόχων. Για να αποτρέψει τους διευθυντές από το να προτάσσουν τα προσωπικά τους συμφέροντα έναντι των συμφερόντων της εταιρείας, ο Ιαπωνικός Νόμος Εταιρειών έχει θεσπίσει διάφορους κανονισμούς. Μεταξύ αυτών, δύο ιδιαίτερα σημαντικοί κανονισμοί που οι διευθυντές των εταιρειών που λειτουργούν στην Ιαπωνία πρέπει πάντα να έχουν υπόψη τους είναι οι κανόνες σχετικά με την “υποχρέωση αποφυγής ανταγωνισμού” και τις “συναλλαγές με συγκρούσεις συμφερόντων”. Αυτοί οι κανονισμοί δεν στοχεύουν στο να περιορίσουν αδικαιολόγητα τις νόμιμες οικονομικές δραστηριότητες των διευθυντών. Αντίθετα, υπάρχουν για να προλάβουν την περίπτωση όπου πολύτιμοι διοικητικοί πόροι όπως ευκαιρίες επιχειρήσεων, πληροφορίες πελατών, know-how και περιουσιακά στοιχεία, να χρησιμοποιηθούν ή να καταστραφούν αδίκως από τη διοικητική ομάδα. Η σωστή κατανόηση και συμμόρφωση με αυτούς τους κανόνες είναι ουσιώδης για τη διασφάλιση υγιούς εταιρικής διακυβέρνησης, τη διατήρηση της εμπιστοσύνης από τους μετόχους και τη συνεχή ανάπτυξη της επιχείρησης. Σε αυτό το άρθρο, θα αναλύσουμε λεπτομερώς από ειδική οπτική γωνία τα δύο αυτά σημαντικά καθήκοντα βάσει του Ιαπωνικού Νόμου Εταιρειών, το περιεχόμενό τους, τις διαδικασίες που απαιτούνται για την τήρησή τους, καθώς και τις σοβαρές νομικές ευθύνες σε περίπτωση παράβασης, με αναφορά σε πραγματικά δικαστικά παραδείγματα.

Η Υποχρέωση Αποφυγής Ανταγωνισμού των Διευθυντών στο Ιαπωνικό Δίκαιο

Η υποχρέωση αποφυγής ανταγωνισμού των διευθυντών στην Ιαπωνία είναι μια ρύθμιση που αποτρέπει τους διευθυντές από το να ασκούν δραστηριότητες που ανταγωνίζονται με τις επιχειρήσεις της εταιρείας και να βλάπτουν άδικα τα συμφέροντα της.

Η Βάση και το Περιεχόμενο της Υποχρέωσης Αποφυγής Ανταγωνισμού Σύμφωνα με τον Ιαπωνικό Νόμο

Η άμεση νομική βάση αυτής της υποχρέωσης βρίσκεται στο άρθρο 356, παράγραφος 1, εδάφιο 1 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου (Companies Act of Japan). Αυτή η διάταξη ορίζει ότι οι διευθυντές πρέπει να λάβουν την έγκριση της εταιρείας πριν από την πραγματοποίηση συναλλαγών που ανήκουν στην κατηγορία των επιχειρήσεων της εταιρείας, είτε για λογαριασμό τους είτε για λογαριασμό τρίτων. Αυτή η υποχρέωση επιβάλλεται σε όλους τους διευθυντές, όχι μόνο στους εκτελεστικούς αλλά και σε εκείνους που δεν συμμετέχουν στην εκτέλεση των εργασιών.

Ο όρος “συναλλαγές που ανήκουν στην κατηγορία των επιχειρήσεων της εταιρείας” αναφέρεται σε συναλλαγές που ανταγωνίζονται στην αγορά με τις επιχειρήσεις που η εταιρεία διεξάγει και έχει δηλώσει ως σκοπό στο καταστατικό της. Η ερμηνεία αυτή είναι ευρεία και, για παράδειγμα, σε περίπτωση που μια εταιρεία ασχολείται με την κατασκευαστική βιομηχανία, η ερμηνεία αυτή δεν περιορίζεται μόνο στην πώληση των προϊόντων αλλά επεκτείνεται και στις συναλλαγές αγοράς των απαραίτητων πρώτων υλών για την εκτέλεση της επιχείρησης, όπως έχει καθοριστεί από σχετικές δικαστικές αποφάσεις.

Επιπλέον, αυτή η υποχρέωση προστατεύει και τις μελλοντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες της εταιρείας. Σύμφωνα με τις δικαστικές αποφάσεις, ακόμη και οι επιχειρηματικοί τομείς στους οποίους η εταιρεία δεν έχει ακόμη εισέλθει, αλλά για τους οποίους έχει αναπτύξει συγκεκριμένα σχέδια ή προετοιμασίες, θεωρούνται ότι ανήκουν στην “κατηγορία των επιχειρήσεων της εταιρείας”. Αυτό στοχεύει στην πρόληψη της προσπάθειας των διευθυντών να εκμεταλλευτούν τη θέση τους για να προηγηθούν στην απόκτηση στρατηγικών επιχειρησιακών σχεδίων της εταιρείας, αποσπώντας έτσι τα οφέλη (τις ευκαιρίες της εταιρείας) που θα έπρεπε να αποκομίσει η εταιρεία. Αυτή η λογική δείχνει ότι η υποχρέωση των διευθυντών δεν περιορίζεται μόνο στην προστασία των τρεχουσών επιχειρήσεων αλλά επεκτείνεται και στην προστασία των μελλοντικών δυνατοτήτων ανάπτυξης της εταιρείας, αποκαλύπτοντας ένα στρατηγικό στοιχείο των καθηκόντων τους.

Διαδικασίες Έγκρισης Σύμφωνα με το Ιαπωνικό Δίκαιο

Όταν ένας διευθύνων σύμβουλος στην Ιαπωνία επιθυμεί να πραγματοποιήσει συναλλαγές ανταγωνισμού, πρέπει να ακολουθήσει τις κατάλληλες διαδικασίες έγκρισης. Το όργανο έγκρισης διαφέρει ανάλογα με το αν η εταιρεία έχει συστήσει διοικητικό συμβούλιο ή όχι. Στις εταιρείες με διοικητικό συμβούλιο απαιτείται η έγκριση από το διοικητικό συμβούλιο, ενώ στις εταιρείες χωρίς διοικητικό συμβούλιο απαιτείται η έγκριση από τη γενική συνέλευση των μετόχων. Αυτό καθορίζεται από το άρθρο 365, παράγραφος 1 του Ιαπωνικού Νόμου Εταιρειών.

Για να λάβει έγκριση, ο διευθύνων σύμβουλος πρέπει να αποκαλύψει τα “σημαντικά γεγονότα” σχετικά με τη συναλλαγή. Αυτή η αποκάλυψη έχει τον σημαντικό σκοπό να παρέχει στο όργανο έγκρισης τις πληροφορίες που χρειάζεται για να αποφασίσει λογικά αν πρέπει να επιτρέψει τη συναλλαγή ανταγωνισμού. Αν και ο νόμος δεν παρέχει μια συγκεκριμένη ορισμό των “σημαντικών γεγονότων”, γενικά κατανοείται ότι περιλαμβάνουν πληροφορίες ουσιαστικές για την κατανόηση της πλήρους εικόνας της συναλλαγής, όπως ο τύπος της συναλλαγής, ο αντισυμβαλλόμενος, το αντικείμενο, η τιμή, η ποσότητα και η διάρκεια. Μια έγκριση που βασίζεται σε ανεπαρκή αποκάλυψη πληροφοριών μπορεί αργότερα να αμφισβητηθεί ως προς την ισχύ της.

Επιπλέον, στις εταιρείες με διοικητικό συμβούλιο στην Ιαπωνία, ο διευθύνων σύμβουλος που πραγματοποιεί συναλλαγές ανταγωνισμού μετά από έγκριση, έχει την υποχρέωση να αναφέρει τα σημαντικά γεγονότα σχετικά με τη συναλλαγή στο διοικητικό συμβούλιο χωρίς καθυστέρηση (Άρθρο 365, παράγραφος 2 του Ιαπωνικού Νόμου Εταιρειών). Αυτό επιτρέπει στο διοικητικό συμβούλιο να εποπτεύει την εκτέλεση της συναλλαγής και να παρακολουθεί συνεχώς αν τα συμφέροντα της εταιρείας παραβιάζονται.

Οι Συνέπειες της Παραβίασης Υποχρεώσεων Κάτω από το Ιαπωνικό Δίκαιο

Σε περίπτωση που ένας διευθυντής πραγματοποιήσει ανταγωνιστικές συναλλαγές χωρίς την έγκριση της εταιρείας, αναλαμβάνει σοβαρές ευθύνες απέναντι στην εταιρεία. Αρχικά, εάν η εταιρεία υποστεί ζημιά λόγω των ανταγωνιστικών συναλλαγών, ο διευθυντής φέρει την ευθύνη αποζημίωσης για παραμέληση των καθηκόντων του σύμφωνα με το άρθρο 423, παράγραφος 1 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου (Japanese Corporate Law) .  

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η διάταξη του άρθρου 423, παράγραφος 2 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου. Αυτή η διάταξη “υποθέτει” ότι το ποσό του κέρδους που αποκόμισε ο διευθυντής ή τρίτος από τις ανταγωνιστικές συναλλαγές είναι ίσο με το ποσό της ζημιάς που υπέστη η εταιρεία . Συνήθως, είναι πολύ δύσκολο για την εταιρεία να αποδείξει συγκεκριμένα το ποσό της ζημιάς, αλλά με αυτή την υποθετική διάταξη, η εταιρεία χρειάζεται μόνο να ισχυριστεί το ποσό του κέρδους που αποκόμισε ο παραβάτης διευθυντής. Το βάρος της απόδειξης μεταφέρεται στον διευθυντή, ο οποίος πρέπει να αποδείξει ότι η ζημιά της εταιρείας ήταν μικρότερη από το ποσό του κέρδους του. Αυτή η διάταξη διευκολύνει την εταιρεία στην επιδίωξη ευθυνών και λειτουργεί ως ισχυρό αποτρεπτικό μέτρο κατά των ανταγωνιστικών πράξεων. Η διάταξη για την υποθετική ζημιά αντικατέστησε το παλαιότερο δικαίωμα παρέμβασης του Ιαπωνικού Εμπορικού Νόμου (Japanese Commercial Law), το οποίο επέτρεπε στην εταιρεία να θεωρεί τις συναλλαγές του διευθυντή ως δικές της, και αξιολογείται ως πιο πρακτικό και αποτελεσματικό μέσο δικαίωσης .  

Από την άλλη πλευρά, όσον αφορά την ισχύ των ανταγωνιστικών συναλλαγών που πραγματοποιήθηκαν χωρίς έγκριση, στη σχέση με τρίτους, αυτές καταρχήν θεωρούνται έγκυρες . Η υποχρέωση αποφυγής ανταγωνισμού είναι κατ’ ουσίαν εσωτερικός κανόνας μεταξύ της εταιρείας και του διευθυντή, και δεν θεωρείται σκόπιμο να ακυρώνονται συναλλαγές με τρίτους προκειμένου να διασφαλιστεί αυτή η υποχρέωση, καθώς θα έβλαπτε την ασφάλεια των συναλλαγών .  

Υποχρέωση Αποφυγής Ανταγωνισμού μετά την Παραίτηση Σύμφωνα με τον Ιαπωνικό Νόμο

Όταν ένας διευθυντής παραιτείται από τη θέση του, η νομικά καθορισμένη υποχρέωση αποφυγής ανταγωνισμού βάσει του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου καταργείται εν γένει. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι ο παραιτηθείς διευθυντής μπορεί να ασκήσει ανταγωνισμό χωρίς καμία περιοριστική ρήτρα.

Η εταιρεία μπορεί να συνάψει μια συμφωνία με τον διευθυντή (συμφωνία αποφυγής ανταγωνισμού) που απαγορεύει την ανταγωνιστική δραστηριότητα για έναν ορισμένο χρονικό διάστημα μετά την παραίτηση. Ωστόσο, τέτοιες συμφωνίες περιορίζουν την ελευθερία επιλογής επαγγέλματος που εγγυάται το Άρθρο 22, Παράγραφος 1 του Ιαπωνικού Συντάγματος, και γι’ αυτό η εγκυρότητά τους ελέγχεται αυστηρά από τα δικαστήρια. Στη νομολογία, η εγκυρότητα μιας τέτοιας συμφωνίας κρίνεται με βάση τη συνολική εξέταση των ακόλουθων στοιχείων:

• Το μήκος της περιόδου απαγόρευσης (συνήθως, περίοδοι μεγαλύτερες των 2 ετών θεωρούνται άκυρες)
• Η γεωγραφική και επαγγελματική εμβέλεια της απαγόρευσης
• Τα νόμιμα συμφέροντα της εταιρείας που πρέπει να προστατευτούν (π.χ. ύπαρξη εμπορικών μυστικών που πρέπει να φυλαχθούν)
• Η ύπαρξη επαρκών αντισταθμιστικών μέτρων για τους περιορισμούς (όπως αύξηση της αποζημίωσης λόγω αποχώρησης)

Επιπλέον, ακόμη και αν δεν υπάρχει συμφωνία αποφυγής ανταγωνισμού, εάν ένας διευθυντής καταχράστηκε τη θέση του κατά τη διάρκεια της θητείας του για να προετοιμάσει ανταγωνιστικές δραστηριότητες μετά την παραίτηση, μπορεί να κληθεί να αντιμετωπίσει ευθύνη για παραβίαση της υποχρέωσης πίστης κατά τη διάρκεια της θητείας του. Για παράδειγμα, η προετοιμασία για την ίδρυση μιας νέας εταιρείας μέσω στρατηγικής προσέλκυσης υπαλλήλων κατά τη διάρκεια της θητείας, ακόμη και αν η δράση αυτή εκτελείται μετά την παραίτηση, μπορεί να οδηγήσει σε ευθύνη για αποζημίωση της εταιρείας επειδή η προετοιμασία έγινε κατά τη διάρκεια της θητείας. Στην απόφαση του Δικαστηρίου του Τόκιο στις 27 Απριλίου 2007 (υπόθεση Realgate), ένας διευθυντής που ίδρυσε νέα εταιρεία προσελκύοντας υπαλλήλους κρίθηκε ότι παραβίασε την υποχρέωση πίστης και καταδικάστηκε σε αποζημίωση.

Συναλλαγές Αντικρουόμενων Συμφερόντων Διευθυντικών Στελεχών στην Ιαπωνία

Η ρύθμιση των συναλλαγών αντικρουόμενων συμφερόντων αποτελεί ένα σύστημα που διαχειρίζεται τις συναλλαγές όπου τα συμφέροντα των διευθυντικών στελεχών και της εταιρείας μπορεί να συγκρουστούν, και αποτρέπει τα διευθυντικά στελέχη από το να θυσιάσουν τα συμφέροντα της εταιρείας για το δικό τους όφελος.

Τύποι Συναλλαγών με Συγκρουόμενα Συμφέροντα Υπό το Ιαπωνικό Δίκαιο

Οι συναλλαγές με συγκρουόμενα συμφέροντα ρυθμίζονται από τα άρθρα 356, παράγραφος 1, σημεία 2 και 3 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου και διακρίνονται κυρίως σε δύο κατηγορίες.  

Η πρώτη κατηγορία είναι οι “άμεσες συναλλαγές” (σημείο 2 της ίδιας παραγράφου). Αυτές αφορούν τις περιπτώσεις όπου ένας διευθυντής πραγματοποιεί συναλλαγές απευθείας με την εταιρεία είτε για τον εαυτό του είτε για τρίτους. Κλασικά παραδείγματα περιλαμβάνουν την πώληση ακινήτου που ανήκει στον διευθυντή στην εταιρεία ή τη δανειοδότηση της εταιρείας από τον διευθυντή. Επίσης, περιλαμβάνεται η περίπτωση όπου ο διευθυντής ενεργεί ως εκπρόσωπος άλλης εταιρείας και πραγματοποιεί συναλλαγές με την εταιρεία στην οποία υπηρετεί ως διευθυντής.  

Η δεύτερη κατηγορία είναι οι “έμμεσες συναλλαγές” (σημείο 3 της ίδιας παραγράφου). Αυτές αφορούν συναλλαγές μεταξύ της εταιρείας και τρίτων που δεν είναι διευθυντές, αλλά οι οποίες στην πραγματικότητα εμπλέκουν συγκρουόμενα συμφέροντα μεταξύ της εταιρείας και του διευθυντή. Το πιο κατανοητό παράδειγμα είναι όταν μια εταιρεία παρέχει εγγύηση για το προσωπικό δάνειο ενός διευθυντή. Σε αυτή την περίπτωση, η εταιρεία αναλαμβάνει τον κίνδυνο ως εγγυητής, ενώ ο διευθυντής αποκομίζει το όφελος της ευκολότερης πρόσβασης σε δάνεια, γεγονός που δημιουργεί συγκρουόμενα συμφέροντα μεταξύ των δύο μερών.  

Διαδικασίες Έγκρισης και Εξαιρέσεις

Όταν πραγματοποιούνται συναλλαγές με σύγκρουση συμφερόντων, απαιτείται η προηγούμενη έγκριση από το Διοικητικό Συμβούλιο σε εταιρείες με τέτοια δομή, ενώ σε εταιρείες χωρίς Διοικητικό Συμβούλιο απαιτείται η έγκριση από τη Γενική Συνέλευση των Μετόχων .

Ένα σημαντικό σημείο σε αυτή τη διαδικασία έγκρισης είναι ότι οι διευθυντές με «ειδικό συμφέρον» στη συναλλαγή δεν μπορούν να συμμετέχουν στην ψηφοφορία (Άρθρο 369, Παράγραφος 2 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου). Αυτός ο κανόνας αποτρέπει τους διευθυντές που είναι μέρος της συναλλαγής με σύγκρουση συμφερόντων από το να εγκρίνουν μια συναλλαγή που είναι ευνοϊκή για τον εαυτό τους .

Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις που, παρόλο που μια συναλλαγή μπορεί να φαίνεται τυπικά ως συναλλαγή με σύγκρουση συμφερόντων, δεν απαιτείται έγκριση επειδή δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος βλάβης των συμφερόντων της εταιρείας. Ο σκοπός αυτής της ρύθμισης είναι η προστασία των συμφερόντων της εταιρείας, και δεν θεωρείται λογικό να απαιτείται η διαδικασία όταν δεν υπάρχει κίνδυνος βλάβης. Για παράδειγμα, μια συναλλαγή όπου ένας διευθυντής δανείζει χρήματα στην εταιρεία χωρίς τόκους και εγγύηση θεωρείται ευνοϊκή μόνο για την εταιρεία και δεν υπάρχει κίνδυνος βλάβης των συμφερόντων της, επομένως δεν απαιτείται έγκριση (Απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της 6ης Δεκεμβρίου 1963). Επίσης, συναλλαγές μεταξύ μιας εταιρείας με μοναδικό μέτοχο και του διευθυντή που είναι ο μέτοχος, καθώς και συναλλαγές μεταξύ εταιρειών που αποτελούν μητρική και θυγατρική σε ποσοστό 100%, δεν θεωρούνται ως βλαπτικές για τα συμφέροντα των μετόχων και κατά κανόνα δεν απαιτείται έγκριση .

Οι Συνέπειες της Παράβασης Υποχρεώσεων Υπό το Ιαπωνικό Δίκαιο

Σε περίπτωση που πραγματοποιηθεί μια συναλλαγή με σύγκρουση συμφερόντων χωρίς την απαιτούμενη έγκριση, οι νομικές συνέπειες διαφέρουν σημαντικά από εκείνες μιας ανταγωνιστικής συναλλαγής.

Αρχικά, όσον αφορά την ισχύ της ίδιας της συναλλαγής, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ιαπωνίας έχει υιοθετήσει τη θεωρία της “σχετικής ακυρότητας” (Ανώτατο Δικαστήριο της Ιαπωνίας, 13 Οκτωβρίου 1971). Αυτό σημαίνει ότι μια συναλλαγή με σύγκρουση συμφερόντων χωρίς έγκριση είναι άκυρη μεταξύ της εταιρείας και του διευθυντή που είναι μέρος της συναλλαγής, αλλά η εταιρεία δεν μπορεί να επικαλεστεί αυτή την ακυρότητα έναντι τρίτων που δεν γνώριζαν την έλλειψη έγκρισης και ενήργησαν με καλή πίστη. Αυτή η θεωρία επιδιώκει να εξισορροπήσει την προστασία των συμφερόντων της εταιρείας με την προστασία της εμπιστοσύνης των τρίτων που συναλλάσσονται με αυτήν χωρίς να γνωρίζουν τις συνθήκες, εξασφαλίζοντας έτσι την ασφάλεια των συναλλαγών.

Στη συνέχεια, όσον αφορά την ευθύνη του διευθυντή έναντι της εταιρείας, υπάρχουν επίσης ειδικές διατάξεις που διαφέρουν από εκείνες των ανταγωνιστικών συναλλαγών. Το Άρθρο 423, Παράγραφος 3 του Ιαπωνικού Εταιρικού Νόμου προβλέπει ότι θεωρείται ότι ο διευθυντής που συμμετέχει σε μια συναλλαγή με σύγκρουση συμφερόντων έχει παραβιάσει τα καθήκοντά του (παραμέληση καθήκοντος). Αυτή η υπόθεση εφαρμόζεται σε διευθυντές που πραγματοποίησαν μια συναλλαγή για δικό τους όφελος, σε εκείνους που είχαν έμμεση συναλλαγή με σύγκρουση συμφερόντων με την εταιρεία, και σε εκείνους που ψήφισαν υπέρ της έγκρισης της συναλλαγής.

Ειδικότερα, η ευθύνη του διευθυντή που πραγματοποίησε μια συναλλαγή για δικό του όφελος είναι ιδιαίτερα βαριά, και δεν μπορεί να απαλλαγεί από αυτή ακόμα και αν αποδείξει ότι δεν υπήρξε παραμέληση (ευθύνη χωρίς παραμέληση). Από την άλλη πλευρά, ο διευθυντής που απλώς ψήφισε υπέρ της έγκρισης μπορεί να απαλλαγεί από την ευθύνη αν αποδείξει ότι δεν υπήρξε παραμέληση εκ μέρους του. Έτσι, οι κανόνες ευθύνης σε περιπτώσεις συναλλαγών με σύγκρουση συμφερόντων διαφοροποιούν το βάρος της ευθύνης ανάλογα με τον βαθμό συμμετοχής, αποτελώντας ένα πιο λεπτομερές σύστημα.

Σύγκριση Υποχρέωσης Αποφυγής Ανταγωνισμού και Συναλλαγών Συγκρούσεων Συμφερόντων Κάτω από τον Ιαπωνικό Νόμο Εταιρειών

Ο Ιαπωνικός Νόμος Εταιρειών καθορίζει την υποχρέωση των διευθυντών να αποφεύγουν τον ανταγωνισμό και να ρυθμίζουν τις συναλλαγές που προκαλούν σύγκρουση συμφερόντων, και τα δύο αποτελούν σημαντικά συστήματα για την πρόληψη της κατάχρησης της θέσης τους από τους διευθυντές για να βλάψουν τα συμφέροντα της εταιρείας. Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικές διαφορές στα συμφέροντα που προστατεύουν, τις πράξεις που καλύπτουν και τις νομικές συνέπειες σε περίπτωση παράβασης.

Η υποχρέωση αποφυγής ανταγωνισμού στοχεύει κυρίως στην προστασία των «ευκαιριών επιχειρήσεων» της εταιρείας, καθώς και των αυτούσιων επιχειρηματικών πόρων όπως πληροφορίες πελατών και know-how. Εάν ένας διευθυντής ξεκινήσει μια επιχείρηση που ανταγωνίζεται την εταιρεία, υπάρχει η πιθανότητα η εταιρεία να χάσει τα κέρδη που θα μπορούσε να είχε αποκομίσει στο μέλλον, επομένως αυτό ρυθμίζεται. Από την άλλη πλευρά, οι ρυθμίσεις για τις συναλλαγές σύγκρουσης συμφερόντων στοχεύουν πιο άμεσα στην προστασία της «περιουσίας» της εταιρείας. Εάν ένας διευθυντής προτιμήσει το προσωπικό του συμφέρον σε μια συναλλαγή με την εταιρεία, η συμφωνία μπορεί να κλείσει σε όρους που είναι δυσμενείς για την εταιρεία, και έτσι υπάρχει ο κίνδυνος η περιουσία της εταιρείας να διαρρεύσει αδίκως.

Η διαφορά στους σκοπούς αντανακλάται επίσης στον μηχανισμό επιβολής ευθύνης σε περίπτωση παράβασης. Σε περίπτωση παράβασης της υποχρέωσης αποφυγής ανταγωνισμού, συχνά είναι δύσκολο να αποδειχθεί το ποσό της ζημιάς που υπέστη η εταιρεία, επομένως το άρθρο 423, παράγραφος 2 του Ιαπωνικού Νόμου Εταιρειών «υποθέτει» ότι το ποσό του κέρδους που απέκτησε ο διευθυντής αποτελεί το ποσό της ζημιάς της εταιρείας. Αυτό μειώνει το βάρος απόδειξης της εταιρείας. Από την άλλη πλευρά, σε περίπτωση παράβασης των συναλλαγών σύγκρουσης συμφερόντων, το άρθρο 423, παράγραφος 3 του Ιαπωνικού Νόμου Εταιρειών «υποθέτει» την παραμέληση των καθηκόντων από τον διευθυντή που συμμετείχε στη συναλλαγή. Ειδικότερα, οι διευθυντές που πραγματοποιούν απευθείας συναλλαγές για το δικό τους όφελος φέρουν μια πιο αυστηρή ευθύνη και δεν μπορούν να απαλλαγούν από την ευθύνη ακόμα και αν αποδείξουν ότι δεν υπήρξε αμέλεια.

Επιπλέον, η ισχύς των συναλλαγών που πραγματοποιούνται χωρίς έγκριση διαφέρει επίσης. Οι ανταγωνιστικές συναλλαγές είναι γενικά έγκυρες στη σχέση με τους τρίτους, τους αντισυμβαλλόμενους. Η ρύθμιση θεωρείται καθαρά εσωτερικό ζήτημα μεταξύ της εταιρείας και του διευθυντή. Ωστόσο, στις συναλλαγές σύγκρουσης συμφερόντων, εάν δεν υπάρχει έγκριση από την εταιρεία, η εταιρεία μπορεί να ισχυριστεί την ακυρότητα της συναλλαγής. Παρ’ όλα αυτά, για την προστασία της ασφάλειας των συναλλαγών, δεν μπορεί να ισχυριστεί ακυρότητα εναντίον τρίτων που δεν γνώριζαν ότι έλειπε η έγκριση της εταιρείας και ενήργησαν με καλή πίστη. Αυτό αποκαλείται «σχετική ακυρότητα» και έχει εδραιωθεί μέσω της νομολογίας του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ιαπωνίας.

Συνοπτικά

Οι υποχρεώσεις αποφυγής ανταγωνισμού και οι κανονισμοί που αφορούν τις συγκρούσεις συμφερόντων των διευθυντών αποτελούν τον πυρήνα της διακυβέρνησης εταιρειών στο Ιαπωνικό (Japanese) σύστημα. Αυτοί επιβάλλουν στους διευθυντές την σαφή υποχρέωση να ενεργούν προτεραιοποιώντας τα συμφέροντα της εταιρείας και, σε περίπτωση παράβασης, συνεπάγονται ιδιαίτερα βαριά προσωπική ευθύνη και νομικούς κινδύνους. Η βαθιά κατανόηση του περιεχομένου αυτών των κανόνων, των διαδικασιών για την απόκτηση έγκρισης και των βασικών σημείων της ερμηνείας που έχει διαμορφωθεί μέσω της νομολογίας, δεν είναι απλώς ένα ζήτημα συμμόρφωσης με τη νομοθεσία, αλλά απαραίτητο για την αποτελεσματική διαχείριση κινδύνων και τη διαρκή ανάπτυξη των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Ιαπωνία.

Το νομικό γραφείο Monolith έχει παράσχει νομικές συμβουλές σε πολυάριθμους εγχώριους και διεθνείς πελάτες σχετικά με τα περίπλοκα ζητήματα που αφορούν τις υποχρεώσεις των διευθυντών, όπως ορίζονται από τον Ιαπωνικό Νόμο Εταιρειών (Japanese Companies Act). Στο γραφείο μας υπάρχουν ειδικοί που μιλούν άπταιστα τα Αγγλικά και έχουν δικηγορικές ικανότητες από ξένες χώρες, οι οποίοι μπορούν να προσφέρουν ακριβείς και πρακτικές υποστηρίξεις σε θέματα ανταγωνισμού και συγκρούσεων συμφερόντων που προκύπτουν στο διεθνές επιχειρηματικό περιβάλλον. Για συμβουλές σχετικά με αυτά τα θέματα ή για τη δημιουργία και αναθεώρηση του συστήματος διακυβέρνησης της εταιρείας σας, παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας.