Ποια είναι η νομική ευθύνη των διαχειριστών εμπορικών κέντρων; Ανάλυση των περιπτώσεων όπου οι διαχειριστές φέρουν ευθύνη.

Στις μέρες μας, η αγορά προϊόντων μέσω διαδικτύου έχει γίνει κάτι το αυτονόητο. Σύμφωνα με την έρευνα της Ιαπωνικής Υπηρεσίας Οικονομίας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (Ministry of Economy, Trade and Industry) για το έτος Reiwa 5 (2023)[ja], η αγορά του ηλεκτρονικού εμπορίου (EC) μόνο για τις συναλλαγές BtoC (Business-to-Consumer) αναμένεται να ξεπεράσει τα 24.8 τρισεκατομμύρια γιεν.

Παρά την επέκταση της αγοράς, πολλά προβλήματα έχουν αναφερθεί σχετικά με τις συναλλαγές EC στις πλατφόρμες. Για παράδειγμα, στις συναλλαγές BtoC, υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι χρήστες ενός διαδικτυακού εμπορικού κέντρου (εφεξής αναφερόμενο ως “Μολ”) αγόρασαν προϊόντα από καταστήματα που λειτουργούν εντός του Μολ και αντιμετώπισαν προβλήματα, όπως ελαττωματικά προϊόντα, χωρίς να μπορούν να επικοινωνήσουν με το κατάστημα. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι πληγέντες χρήστες του Μολ μπορούν να αναζητήσουν την ευθύνη από το συγκεκριμένο κατάστημα, αλλά τίθεται το ερώτημα αν οι διαχειριστές του Μολ μπορούν επίσης να κληθούν να αναλάβουν ευθύνη.

Σε αυτό το άρθρο, θα εξηγήσουμε κάτω από ποιες συνθήκες οι διαχειριστές ενός Μολ μπορεί να κληθούν να αναλάβουν ευθύνη για τις ζημιές που υφίστανται οι χρήστες από τα ατομικά καταστήματα.

Η Νομική Ευθύνη των Διαχειριστών Εμπορικών Κέντρων Απέναντι στους Χρήστες Σύμφωνα με το Ιαπωνικό Δίκαιο

Σύμφωνα με τις οδηγίες που δημοσίευσε το Ιαπωνικό Υπουργείο Οικονομίας, Εμπορίου και Βιομηχανίας τον Δεκέμβριο του 4ου έτους της εποχής Reiwa (2022), γνωστές ως “Κανονισμοί για το Ηλεκτρονικό Εμπόριο και τις Συναλλαγές Πληροφοριακών Αγαθών[ja]” (εφεξής αναφερόμενοι ως “Κανονισμοί”), οι διαχειριστές εμπορικών κέντρων δεν φέρουν, καταρχήν, ευθύνη απέναντι στους χρήστες που υφίστανται ζημία.

Στα εμπορικά κέντρα, οι μεμονωμένοι καταστηματάρχες και οι χρήστες πραγματοποιούν συναλλαγές αγαθών και υπηρεσιών. Όταν οι δύο πλευρές συμφωνήσουν στην αγοραπωλησία ενός αντικειμένου, δημιουργείται ένα συμβόλαιο αγοραπωλησίας, όπου ο καταστηματάρχης αναλαμβάνει την υποχρέωση παράδοσης του αντικειμένου και ο αγοραστής την υποχρέωση πληρωμής του τιμήματος (Άρθρο 555 του Ιαπωνικού Αστικού Κώδικα). Αυτή η βασική σχέση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων αποτελεί τη βάση της συναλλαγής, έτσι αν ο καταστηματάρχης παραδώσει διαφορετικό προϊόν, πρόκειται για παραβίαση της σύμβασης (ατελής εκπλήρωση), και ο χρήστης μπορεί να απαιτήσει ανταλλαγή (αίτημα για αντικατάσταση ως απαίτηση επιδίωξης πληρότητας). Επιπλέον, αν ο καταστηματάρχης παραδώσει το προϊόν αλλά ο χρήστης δεν πληρώσει το τίμημα, πρόκειται για παραβίαση της σύμβασης (καθυστέρηση εκπλήρωσης), και μετά από ειδοποίηση, μπορεί να γίνει έκδοση της σύμβασης (Άρθρο 541 του Ιαπωνικού Αστικού Κώδικα).

Οι διαχειριστές εμπορικών κέντρων παρέχουν απλώς τον “χώρο” για τη διεξαγωγή των συναλλαγών και δεν εμπλέκονται άμεσα στις μεμονωμένες συναλλαγές μεταξύ καταστημάτων και χρηστών. Επομένως, η ευθύνη του πωλητή σε μεμονωμένες συναλλαγές βαρύνει τα καταστήματα.

Ωστόσο, οι Κανονισμοί προβλέπουν εξαιρέσεις όπου οι διαχειριστές εμπορικών κέντρων μπορεί να φέρουν ευθύνη.

Πότε Μπορεί να Καταλογιστεί Ευθύνη στους Διαχειριστές Εμπορικών Κέντρων στην Ιαπωνία

Οι κανονισμοί προβλέπουν ως εξαίρεση τρεις περιπτώσεις όπου οι διαχειριστές εμπορικών κέντρων στην Ιαπωνία μπορεί να καταλογιστεί ευθύνη:

1. Όταν προκύπτει παρανόηση ότι ο πωλητής είναι ο διαχειριστής του εμπορικού κέντρου
2. Όταν έχουν δοθεί εγγυήσεις για την ποιότητα και άλλα χαρακτηριστικά συγκεκριμένων προϊόντων ενός συγκεκριμένου καταστήματος
3. Όταν γνωρίζουν την εκδήλωση σοβαρών ατυχημάτων προϊόντων που έχουν επιβεβαιωθεί πολλαπλές φορές και τα έχουν αγνοήσει για μια περίοδο που υπερβαίνει το λογικό χρονικό διάστημα

Θα αναλύσουμε αυτές τις τρεις περιπτώσεις.

Όταν Προκύπτει Παρανόηση ότι ο Πωλητής είναι ο Διαχειριστής του Εμπορικού Κέντρου

Σύμφωνα με τα πρότυπα,

1. Όταν υπάρχει η εμφάνιση ότι οι επιχειρήσεις των καταστημάτων μπορεί να θεωρηθούν λανθασμένα ως επιχειρήσεις που διεξάγονται από τον ίδιο τον διαχειριστή του εμπορικού κέντρου (υπάρχουσα εμφάνιση)
2. Όταν ο διαχειριστής του εμπορικού κέντρου φέρει ευθύνη για την ύπαρξη αυτής της εμφάνισης (αιτία ευθύνης)
3. Όταν ο χρήστης του εμπορικού κέντρου πραγματοποιεί συναλλαγή με τον επιχειρηματία χωρίς σοβαρή αμέλεια, λανθασμένα πιστεύοντας ότι είναι ο διαχειριστής (καλή πίστη χωρίς σοβαρή αμέλεια)

τότε μπορεί να προκύψει παρανόηση ότι ο πωλητής είναι ο διαχειριστής του εμπορικού κέντρου και, σύμφωνα με την “αναλογική εφαρμογή” του άρθρου 14 του Εμπορικού Νόμου ή του άρθρου 9 του Νόμου των Εταιρειών, ο διαχειριστής του εμπορικού κέντρου μπορεί να καταλήξει να φέρει ευθύνη.

Ο εμπόρος που επιτρέπει σε τρίτο να χρησιμοποιεί το εμπορικό του σήμα για να διεξάγει επιχειρήσεις ή επιχειρηματικές δραστηριότητες, φέρει από κοινού ευθύνη με τον τρίτο για την εξόφληση των χρεών που προκύπτουν από τις συναλλαγές που έγιναν με την παρανόηση ότι ο ίδιος διεξάγει τις επιχειρήσεις.

Εμπορικός Νόμος (Ευθύνη του εμπόρου που επιτρέπει τη χρήση του εμπορικού του σήματος σε τρίτο) άρθρο 14

Η εταιρεία που επιτρέπει σε τρίτο να χρησιμοποιεί το εμπορικό της σήμα για να διεξάγει επιχειρήσεις ή επιχειρηματικές δραστηριότητες, φέρει από κοινού ευθύνη με τον τρίτο για την εξόφληση των χρεών που προκύπτουν από τις συναλλαγές που έγιναν με την παρανόηση ότι η ίδια διεξάγει τις επιχειρήσεις.

Νόμος των Εταιρειών (Ευθύνη της εταιρείας που επιτρέπει τη χρήση του εμπορικού της σήματος σε τρίτο) άρθρο 9

Για να αποφευχθεί η “αναλογική εφαρμογή” που οδηγεί στην παρανόηση ότι ο διαχειριστής του εμπορικού κέντρου διεξάγει τις επιχειρήσεις, είναι απαραίτητο να δηλώνεται σαφώς το εξής:

Για παράδειγμα, στο διαδίκτυο θα πρέπει να αναφέρεται με τρόπο που οι χρήστες μπορούν εύκολα να αντιληφθούν ότι “τα καταστήματα που λειτουργούν στο εμπορικό μας κέντρο είναι ανεξάρτητοι επιχειρηματίες που διεξάγουν τις επιχειρήσεις τους υπό τη δική τους ευθύνη και, εκτός αν δηλώνεται ρητά, δεν διαχειρίζονται ούτε ελέγχονται από την εταιρεία μας ή τις συνδεδεμένες εταιρείες.” Μια τέτοια δήλωση μπορεί να αποτελέσει ισχυρή βάση για την αποποίηση της ευθύνης του διαχειριστή του εμπορικού κέντρου.

Όταν ο Διαχειριστής ενός Εμπορικού Κέντρου Εγγυάται την Ποιότητα ή άλλα Χαρακτηριστικά

Σύμφωνα με τα ιαπωνικά πρότυπα, όταν ο διαχειριστής ενός εμπορικού κέντρου δημιουργεί ειδικές σελίδες για να δημοσιεύσει συνεντεύξεις και άλλο περιεχόμενο, προβάλλοντας ενεργά τα προϊόντα μιας συγκεκριμένης καταστήματος ως υψηλής ποιότητας και εγγυώμενος την ποιότητα ή άλλα χαρακτηριστικά, και οι χρήστες του εμπορικού κέντρου αγοράζουν τα προϊόντα βασιζόμενοι σε αυτές τις εγγυήσεις, τότε ο διαχειριστής μπορεί να καταστεί υπεύθυνος εάν προκύψουν ζημιές από την αγορά των εν λόγω προϊόντων.

Ωστόσο, εάν ο διαχειριστής του εμπορικού κέντρου απλώς δημοσιεύει διαφημίσεις προϊόντων ή καταστημάτων χωρίς να εκφέρει κρίση σχετικά με την ποιότητα ή άλλα χαρακτηριστικά, τότε καταρχήν δεν θεωρείται ότι φέρει ευθύνη.

Επιπλέον, η απλή εμφάνιση ενός προϊόντος ως «πωλητήριο», η παρουσίαση «κατατάξεων» βασισμένων σε αποτελέσματα δημοφιλών ψηφοφοριών ή πωλήσεων, ή η προβολή «προτεινόμενων προϊόντων» με βάση το ιστορικό αγορών των χρηστών, δεν θεωρείται ότι εκφράζει κρίση του διαχειριστή σχετικά με την ποιότητα ή άλλα χαρακτηριστικά των προϊόντων, και γι’ αυτό δεν φέρει ευθύνη για τα ίδια.

Σε περίπτωση που αγνοήσετε την επιβεβαίωση πολλαπλών σοβαρών προϊόντων στην Ιαπωνία

Στην περίπτωση που ένας διαχειριστής εμπορικού κέντρου γνωρίζει ότι πωλούνται προϊόντα στα οποία έχουν επιβεβαιωθεί πολλαπλά σοβαρά προϊόντα ατυχημάτων και παρ’ όλα αυτά τα αγνοεί για μια περίοδο που υπερβαίνει το λογικό χρονικό διάστημα, μπορεί να καταλογιστεί ευθύνη βάσει παράνομης πράξης ή παραβίασης του καθήκοντος προσοχής προς τους χρήστες του εμπορικού κέντρου (παραβίαση των καθηκόντων που συνοδεύουν τη σύμβαση χρήσης του εμπορικού κέντρου), ακόμη και σε περιπτώσεις με ιδιαίτερες συνθήκες, όπως όταν ένας χρήστης του εμπορικού κέντρου που αγόρασε το προϊόν από το συγκεκριμένο κατάστημα υπέστη ζημιά από ένα παρόμοιο προϊόν ατύχημα.

Στο Κέντρο Εθνικής Ζωής ‘Προβλήματα σχετικά με τις Ψηφιακές Πλατφόρμες'[ja] αναφέρονται παραδείγματα προβλημάτων σχετικά με τις συμβουλές καταναλωτικής ζωής σε εμπορικά κέντρα, όπως:

• Προβλήματα όπως παραγγελίες από επιχειρήσεις πωλήσεων (καταστήματα) που βρίσκονται σε εμπορικά κέντρα, όπου “το παραγγελθέν προϊόν δεν παραδόθηκε”, “έλαβαν διαφορετικό προϊόν από αυτό που παραγγέλθηκε”, “το προϊόν διαφέρει από την εικόνα”, “υπάρχει πρόβλημα με το προϊόν που παραδόθηκε”, “συνέβη ατύχημα κατά τη χρήση του προϊόντος”
• Περιπτώσεις όπου οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν προβλήματα και αν και ζητούν επιστροφή χρημάτων, επιστροφή ή ανταλλαγή, οι επιχειρήσεις πωλήσεων δεν ανταποκρίνονται
• Περιπτώσεις όπου οι καταναλωτές δεν λαμβάνουν απάντηση από τις επιχειρήσεις πωλήσεων ή δεν μπορούν να επικοινωνήσουν επειδή δεν υπάρχει εμφάνιση των στοιχείων επικοινωνίας των επιχειρήσεων πωλήσεων στον ιστότοπο

Για την αποτροπή τέτοιων προβλημάτων, το Έκθεση Ειδικής Ερευνητικής Επιτροπής για τον Τρόπο Διαπραγμάτευσης σε Online Πλατφόρμες από το Γραφείο του Πρωθυπουργού (11 Απριλίου 2019)[ja] αναφέρει ως “Προσπάθειες των Επιχειρηματιών Πλατφόρμας”:

• Για να παρέχεται από την πλατφόρμα ένα υγιές και ασφαλές περιβάλλον συναλλαγών, η πλατφόρμα πρέπει να κατανοεί και να χρησιμοποιεί κατάλληλα τις βασικές και ελάχιστες απαιτήσεις ασφαλείας, όπως ο έλεγχος των καταστημάτων και των προμηθευτών, καθώς και την ακριβή πληροφόρηση που αφορά τους προμηθευτές και τους χρήστες
• Δημοσίευση των κριτηρίων ελέγχου για την εγγραφή και την προσφορά στο εύρος του δυνατού
• Έρευνα και κατάλληλη παρακολούθηση σε περίπτωση που υπάρχει παροχή πληροφοριών σχετικά με τις συναλλαγές από προμηθευτές, χρήστες ή συμβούλους καταναλωτικής ζωής
• Προσοχή και συστάσεις αποχώρησης σε χρήστες με πολλά προβλήματα, όχι μόνο κατά την εγγραφή αλλά και με βάση τις πληροφορίες που παρέχονται από τους καταναλωτές
• Συνεργασία με τις κρατικές αρχές για την αντιμετώπιση των επιχειρήσεων που παραβιάζουν τη νομοθεσία

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, αφού γίνει γνωστή η ύπαρξη της παράνομης πράξης, ο διαχειριστής του εμπορικού κέντρου μπορεί να καταλογιστεί ευθύνη εάν δεν ανταποκριθεί άμεσα και αφήσει την κατάσταση να συνεχιστεί ακόμη και μετά την πάροδο ενός λογικού χρονικού διαστήματος.

Συνοπτικά: Συμβουλευτείτε ειδικούς για προβλήματα σε ιστοσελίδες ηλεκτρονικού εμπορίου

Οι διαχειριστές των online πλατφορμών και οι χρήστες δεν βρίσκονται σε σχέση συμβάσεων για τις μεμονωμένες συναλλαγές, αλλά όσον αφορά τη χρήση της ίδιας της πλατφόρμας, βρίσκονται σε σχέση βάσει συμβατικής συμφωνίας.

Επομένως, ως διαχειριστές της πλατφόρμας, θεωρείται ότι έχουν την υποχρέωση να ερευνούν και να διαχειρίζονται τους πωλητές ως μέρος των υποχρεώσεων που συνοδεύουν τη συμβατική συμφωνία, καθώς και να διαμορφώνουν ένα περιβάλλον συναλλαγών. Είναι σημαντικό να ερευνούν προβληματικά προϊόντα ή καταστήματα και να προλαμβάνουν τα προβλήματα πριν αυτά συμβούν.

Κατά τη διαχείριση ενός online shopping mall, είναι απαραίτητο να κατανοείτε πλήρως αυτές τις νομικές ευθύνες και να προβαίνετε σε ενημερώσεις που δεν θα παραπλανούν τους καταναλωτές, καθώς και σε κατάλληλες έρευνες και αντιμετωπίσεις των καταστημάτων. Θα ήταν συνετό να λαμβάνετε μέτρα για την πρόληψη προβλημάτων των χρηστών συμβουλευόμενοι δικηγόρους με ειδίκευση στις σχετικές νομοθεσίες.

Οδηγίες για τα Μέτρα από το Δικηγορικό μας Γραφείο

Το Δικηγορικό Γραφείο Monolith είναι ένα γραφείο με πλούσια εμπειρία στον τομέα της πληροφορικής και ειδικότερα στο διαδίκτυο και το δίκαιο. Καθώς η ανάγκη για νομικό έλεγχο αυξάνεται συνεχώς στην εποχή των διαδικτυακών αγορών, το γραφείο μας προσφέρει αποτελεσματικές λύσεις.

Τομείς εξειδίκευσης του Δικηγορικού Γραφείου Monolith: Νομικά Θέματα Εταιρειών IT και Startups[ja]