Περιπτώσεις που αναγνωρίζεται η παραβίαση του δικαιώματος δημοσιότητας και περιπτώσεις που δεν αναγνωρίζεται

Τα ονόματα και τα πορτρέτα διάσημων προσώπων έχουν ισχυρή ελκυστική δύναμη για τους πελάτες, και έτσι αποτελούν μια μορφή οικονομικού κέρδους ή αξίας. Το δικαίωμα να ελέγχει αποκλειστικά το οικονομικό κέρδος ή την αξία που προκύπτει από τα ονόματα και τα πορτρέτα διάσημων προσώπων (δηλαδή, να μην επιτρέπει σε τρίτους να τα χρησιμοποιούν χωρίς άδεια) αποκαλείται δικαίωμα δημοσιότητας.

Ο όρος “δικαίωμα δημοσιότητας” δεν είναι νομικός όρος, αλλά ένα σχετικά νέο δικαίωμα που έχει διαμορφωθεί και αναγνωριστεί σταδιακά μέσω των δικαστικών αποφάσεων. Στις 2 Φεβρουαρίου 2012 (Heisei 24), η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου για την υπόθεση “Pink Lady” έλαβε πολύ προσοχή ως προηγούμενο για την ερμηνεία και τα κριτήρια παραβίασης του δικαιώματος δημοσιότητας.

Εδώ, θα εξηγήσουμε πότε θεωρείται ότι έχει παραβιαστεί το δικαίωμα δημοσιότητας και πότε δεν θεωρείται ότι έχει παραβιαστεί, αναφερόμενοι σε προηγούμενες δικαστικές αποφάσεις.

Η δίκη της υπόθεσης “Pink Lady”

Η υπόθεση “Pink Lady” αφορούσε την παράνομη δημοσίευση 14 φωτογραφιών σε ένα βιβλίο που περιγράφει μια μέθοδο διατροφής μέσω ασκήσεων που αντιγράφουν τη χορογραφία των τραγουδιών των Pink Lady. Οι Pink Lady κατέθεσαν αγωγή για αποζημίωση ζημίας εναντίον του εκδοτικού οίκου που εκδόθηκε το περιοδικό, ισχυριζόμενες ότι η δημοσίευση αυτή αποτελούσε παράνομη πράξη που παραβίαζε τα δικαιώματα δημοσιότητας τους.

Η υπόθεση διεκδικήθηκε μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο, αλλά στις 2 Φεβρουαρίου 2012 (Heisei 24), το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε ότι, ενώ τα δικαιώματα δημοσιότητας πρέπει να προστατεύονται νομικά υπό ορισμένες προϋποθέσεις, η δημοσίευση των φωτογραφιών χωρίς άδεια δεν αποτελούσε παραβίαση των δικαιωμάτων δημοσιότητας, καθώς χρησιμοποιήθηκαν με σκοπό να συμπληρώσουν το περιεχόμενο του άρθρου και όχι αποκλειστικά για να εκμεταλλευτούν την ελκυστική δύναμη των πορτρέτων των Pink Lady. Έτσι, απορρίφθηκε η έφεση και δεν αναγνωρίστηκε η αίτηση για αποζημίωση ζημίας.

Η σημασία και τα κριτήρια παραβίασης των δικαιωμάτων δημοσιότητας

Η πρώτη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου σχετικά με τα δικαιώματα δημοσιότητας δήλωσε ότι “τα ονόματα και τα πορτρέτα των ανθρώπων μπορούν να έχουν ελκυστική δύναμη για την προώθηση της πώλησης προϊόντων και άλλων, και το δικαίωμα να χρησιμοποιούν αποκλειστικά αυτήν την ελκυστική δύναμη (δικαιώματα δημοσιότητας) μπορεί να θεωρηθεί ως μέρος των δικαιωμάτων που προέρχονται από τα προσωπικά δικαιώματα, καθώς βασίζεται στην εμπορική αξία των πορτρέτων και άλλων.”

Ως κριτήρια παραβίασης, δήλωσε ότι “οι άνθρωποι που έχουν ελκυστική δύναμη στα πορτρέτα τους και άλλα, μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε ειδήσεις, σχόλια, έργα δημιουργίας και άλλα μέσω της συγκέντρωσης της κοινωνικής προσοχής, και μπορεί να υπάρχουν περιπτώσεις όπου η χρήση τους πρέπει να ανεχτεί ως νόμιμη έκφραση και άλλα.” Παρέθεσε τρία παραδείγματα περιπτώσεων που θα μπορούσαν να αποτελέσουν παράνομη πράξη:

• Χρησιμοποίηση πορτρέτων και άλλων ως προϊόντα που μπορούν να απολαυθούν ανεξάρτητα
• Χρησιμοποίηση πορτρέτων και άλλων για να διακρίνουν τα προϊόντα
• Χρησιμοποίηση πορτρέτων και άλλων ως διαφήμιση για προϊόντα

Από τότε και στο εξής, η παραβίαση των δικαιωμάτων δημοσιότητας κρίνεται βάσει αυτής της απόφασης.

https://monolith.law/reputation/publicityrights[ja]

Δίκη “Arashi” και “KAT-TUN”

Υπήρξε μια περίπτωση όπου τα μέλη των δημοφιλών ομάδων “Arashi” και “KAT-TUN” ισχυρίστηκαν ότι τα δικαιώματα δημοσιότητας τους παραβιάστηκαν από συνολικά 12 βιβλία, 9 ατομικά φωτογραφικά άλμπουμ και 3 ομαδικά φωτογραφικά άλμπουμ, και ζήτησαν αποζημίωση για τη ζημία και την αναστολή της έκδοσης και πώλησης των βιβλίων, καθώς και την καταστροφή τους.

Τα κύρια ζητήματα που αντιμετώπισαν ήταν “η ύπαρξη ή όχι παραβίασης των δικαιωμάτων δημοσιότητας”, “το ποσό της ζημίας που υπέστησαν” και “η δυνατότητα ή όχι αίτησης αναστολής και καταστροφής”.

Υπάρχει ή όχι παραβίαση του δικαιώματος δημοσιότητας

Το δικαστήριο, μετά από λεπτομερή εξέταση των 12 βιβλίων της υπόθεσης, δήλωσε ότι “το μεγαλύτερο μέρος της σελίδας αποτελείται από φωτογραφίες ή από φωτογραφίες με σύντομες περιγραφές δίπλα τους. Στην αρχή κάθε κεφαλαίου υπάρχει ένας τίτλος με μια εισαγωγή, αλλά αυτά έχουν σημασία μόνο ως εισαγωγή στα κεφάλαια που περιέχουν φωτογραφίες.” Σε κάθε στήλη, “υπάρχουν σχετικά ολοκληρωμένα κείμενα, αλλά δεν υπάρχει ιδιαίτερη σχέση μεταξύ του συγκεκριμένου περιεχομένου και των φωτογραφιών που έχουν δημοσιευτεί. Λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των φωτογραφιών και τον τρόπο που χειρίζονται, οι στήλες δεν μπορούν να θεωρηθούν ως έχοντες ανεξάρτητη σημασία, αλλά ως συμπληρωματικά στοιχεία των φωτογραφιών.” Ως εκ τούτου, το δικαστήριο έκρινε ότι όλα τα βιβλία της υπόθεσης έχουν ως σκοπό να κάνουν τις φωτογραφίες αντικείμενο θαυμασμού, και ότι αυτό αντιστοιχεί στην περίπτωση 1 της απόφασης της υπόθεσης Pink Lady, “όταν χρησιμοποιούνται προϊόντα κλπ. που καθιστούν το πορτρέτο κλπ. ανεξάρτητο αντικείμενο θαυμασμού”, και αναγνώρισε την παραβίαση του δικαιώματος δημοσιότητας.

Ποσό της Ζημίας που Υπέστησαν

Το δικαστήριο κατέληξε ότι, κατά την έκδοση των βιβλίων, υπέστησαν ζημία ισοδύναμη με το ποσό που συνήθως θα είχαν λάβει ως αμοιβή για την χρήση φωτογραφιών τους ως θέματα. Το ποσό αυτής της ζημίας ορίστηκε ως το 10% της τιμής κάθε βιβλίου, πολλαπλασιασμένο με τον αριθμό των εκδοθέντων αντιτύπων, και αυτό θεωρήθηκε ως το ποσό της ζημίας που υπέστησαν οι X.

Ως εκ τούτου, για παράδειγμα, ο προσφεύγων A, ο οποίος είχε παραβιαστεί το δικαίωμα δημοσιότητας του μέσω της δημοσίευσης στο βιβλίο ① (28.000 αντίτυπα) μόνος του και στο βιβλίο ⑥ (39.000 αντίτυπα) με ομάδα 5 ατόμων,

1.300 ευρώ × 10% × 28.000 αντίτυπα = 364.000 ευρώ

1.300 ευρώ × 10% × 39.000 αντίτυπα ÷ 5 = 101.400 ευρώ

Συνολικά, με την προσθήκη των δικηγορικών εξόδων 46.540 ευρώ, αναγνωρίστηκε το ποσό των 511.940 ευρώ.

Με αυτόν τον τρόπο, το δικαστήριο υπολόγισε και διέταξε τον εκδοτικό οίκο να πληρώσει συνολικά περίπου 5.400.000 ευρώ ως αποζημίωση ζημίας στα 9 μέλη (την εποχή εκείνη).

Αίτηση για Διακοπή και Καταστροφή

Σχετικά με την αίτηση για διακοπή και καταστροφή της έκδοσης και πώλησης 12 βιβλίων, το δικαστήριο δήλωσε,

Ο εναγόμενος είναι πιθανό να εκδίδει και να πουλά τα βιβλία αυτά στο μέλλον, ή να πουλά τα βιβλία που κατέχει.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι το δικαίωμα δημοσιότητας αποτελεί μέρος των δικαιωμάτων προσωπικότητας, οι ενάγοντες μπορούν να ζητήσουν από τον εναγόμενο να διακόψει και να προλάβει την παραβίαση των δικαιωμάτων δημοσιότητας τους, καθώς και να διακόψει την έκδοση και πώληση των βιβλίων και να καταστρέψει τα βιβλία που κατέχει ο εναγόμενος.

Απόφαση του Δικαστηρίου του Τόκιο, 26 Απριλίου 2013 (2013)

Εξέδωσε μια αυστηρή απόφαση που επικύρωσε τη διακοπή και καταστροφή της έκδοσης και πώλησης.

Εναντίον αυτής της απόφασης, ο εκδοτικός οίκος που εναγόταν έκανε έφεση, αλλά το Ανώτατο Δικαστήριο Πνευματικής Ιδιοκτησίας απέρριψε την έφεση. Το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την έφεση του εκδοτικού οίκου, καθιερώνοντας την απόφαση.

Δίκη “Εικόνα Στήθους”

Υπήρξε μια περίπτωση όπου οκτώ γυναίκες διασημότητες, ως αιτούσες, ζήτησαν αποζημίωση για ζημίες κ.λπ. από την εκδοτική εταιρεία που εκδίδει και πουλάει εβδομαδιαίο περιοδικό, το οποίο δημοσίευσε άρθρα χρησιμοποιώντας εικόνες που συνδυάζουν φωτογραφίες προσώπου των αιτούσων με εικόνες γυμνού στήθους (μαστού), παραβιάζοντας τα δικαιώματα δημοσιότητας, τα προσωπικά δικαιώματα και τα προσωπικά συμφέροντα των αιτούσων.

Το άρθρο που αποτέλεσε αντικείμενο διαμάχης δημοσιεύτηκε σε τρεις σελίδες του μονόχρωμου τμήματος φωτογραφιών του περιοδικού, με τίτλους “Αυθαίρετη Κριτική!!” και “Φαντασιώσεις Στήθους στον Καλλιτεχνικό Κόσμο”. Το άρθρο ακολουθούσε τους παραπάνω τίτλους, συνδυάζοντας εικόνες γυμνού στήθους, δημοσιεύοντας τα ονόματα των διασημοτήτων, τον εκτιμώμενο μέγεθος του στήθους και τα κριτήρια αξιολόγησης.

Υπάρχει ή όχι παραβίαση του δικαιώματος δημοσιότητας

Το δικαστήριο αναγνώρισε ότι οι προσφεύγοντες, από την εποχή που δημοσιεύτηκε και πωλήθηκε το περιοδικό, ήταν όλοι διάσημοι καλλιτέχνες που εμφανίζονταν σε φωτογραφικά λευκώματα και τηλεοπτικές εκπομπές, κατέχοντας έτσι μια ξεχωριστή φήμη και κοινωνική αξιολόγηση, και είχαν την δυνατότητα να γίνουν οι κύριοι υπεύθυνοι για το δικαίωμα δημοσιότητας.

Σε αυτό το πλαίσιο, σχετικά με το άρθρο,

Συνδυάζει εικόνες γυμνού στήθους και περιλαμβάνει σεξουαλικές εκφράσεις και σχόλια, δεν προορίζεται για την απόλαυση του πορτρέτου καθαυτό, αλλά μπορεί να θεωρηθεί ότι στοχεύει στο να κάνει τον αναγνώστη να φανταστεί (ή να φαντασιωθεί) το στήθος ή τη γυμνότητα των γυναικείων καλλιτεχνών, συμπεριλαμβανομένων των προσφευγόντων. Επιπλέον, το άρθρο δημοσιεύτηκε σε μια μονόχρωμη ενότητα γραβιούρας κοντά στο τέλος του περιοδικού, το οποίο αποτελείται από 248 σελίδες, και δεν αναφέρεται στο εξώφυλλο. Τα πορτρέτα των προσφευγόντων περιορίζονται στην εμφάνιση ως ένα από τα 9 ή 10 άτομα ανά σελίδα. Λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις συνθήκες, είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι οι θαυμαστές των προσφευγόντων θα αγόραζαν το περιοδικό για να αποκτήσουν τις φωτογραφίες πορτρέτου στο άρθρο. Συνεπώς, η πράξη της χρήσης των πορτρέτων των προσφευγόντων χωρίς άδεια στο άρθρο δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι χρησιμοποιεί τα πορτρέτα καθαυτά ως ανεξάρτητα αντικείμενα απόλαυσης, ούτε μπορεί να θεωρηθεί ότι στοχεύει κυρίως στην εκμετάλλευση της ελκυστικότητας των πελατών που προσφέρουν τα πορτρέτα των προσφευγόντων για λόγους πέραν του παραπάνω.

Απόφαση του Δικαστηρίου του Τόκιο, 29 Ιανουαρίου 2015 (2015)

Δεν αναγνώρισε παραβίαση του δικαιώματος δημοσιότητας.

Ήταν μόνο 3 σελίδες από τις 248 και οι φωτογραφίες ήταν μικρές, οπότε δεν μπορούσε να θεωρηθεί ότι “χρησιμοποιούνταν ως ανεξάρτητα αντικείμενα απόλαυσης, όπως τα προϊόντα”.

Ποσό της Ζημίας που Υπέστησαν

Οι αγωγοί υποστήριξαν ότι η αδικαιολόγητη δημοσίευση του ονόματος και της εικόνας τους στο συγκεκριμένο άρθρο, παραβίασε τα δικαιώματα του ονόματος, της εικόνας και της τιμής τους ως προσωπικά δικαιώματα, καθώς και τα συναισθήματα της τιμής τους ως προσωπικό κέρδος. Ωστόσο, το δικαστήριο δήλωσε ότι,

“Το συγκεκριμένο άρθρο παραβιάζει αδίκως τα συναισθήματα της τιμής των αγωγών μέσω μιας προσβλητικής συμπεριφοράς που υπερβαίνει τα αποδεκτά όρια της κοινωνικής ανοχής, και επιπλέον, αποτελεί μια χρήση του ονόματος και της εικόνας που υπερβαίνει τα αποδεκτά όρια της ανοχής.”

Δικαστήριο του Τόκιο, 29 Ιανουαρίου 2015 (2015)

Κατά συνέπεια, διέταξε τον εκδοτικό οίκο που είναι ο εναγόμενος να πληρώσει σε κάθε έναν από τους εννέα αγωγούς αποζημίωση ύψους 750.000 γιεν, καθώς και δικηγορικά έξοδα 50.000 γιεν, συνολικά 800.000 γιεν.

Αυτή η απόφαση δείχνει ότι είναι δυνατό να απαιτηθεί ευθύνη για παραβίαση των δικαιωμάτων της εικόνας και των συναισθημάτων της τιμής, ακόμη και αν δεν αναγνωρίζεται παραβίαση του δικαιώματος δημοσιότητας.

Περίληψη

Το “Δικαίωμα Δημοσιότητας” (Japanese “Publicity Right”) αναφέρεται στο δικαίωμα που αποτρέπει την ανεξέλεγκτη χρήση από τρίτους των οικονομικών οφελών ή της αξίας που προκύπτει από το όνομα ή την εικόνα ενός διάσημου ατόμου. Αυτό το δικαίωμα αρχίζει να αναγνωρίζεται από την απόφαση της υπόθεσης “Pink Lady” το 2012 (Έτος 2012 του Δυτικού Ημερολογίου), και είναι ένα σχετικά νέο δικαίωμα.

Πολλά από τα γνωστά περιστατικά που σχετίζονται με το Δικαίωμα Δημοσιότητας αφορούν τα έντυπα μέσα, αλλά με την αυξημένη ζήτηση των διαδικτυακών μέσων, είναι ενδιαφέρον να δούμε πώς θα εξελιχθούν οι επιχειρήσεις και οι αποφάσεις στο μέλλον.

Εάν υπάρχει κίνδυνος παραβίασης του “Δικαιώματος Δημοσιότητας”, συνιστάται να συμβουλευτείτε έναν δικηγόρο ειδικό σε αυτά τα θέματα.