Ζητήματα πνευματικής ιδιοκτησίας σε κείμενα και ηλεκτρονικά μηνύματα που δημοσιεύονται σε ιστολόγια, διαδικτυακούς πίνακες ανακοινώσεων και άλλα μέσα στο διαδίκτυο

Όταν ένα άτομο γράφει ένα κείμενο, δημιουργούνται “πνευματικά δικαιώματα”. Εάν κάποιος αντιγράψει χωρίς άδεια ένα κείμενο που έχει γράψει κάποιος άλλος, δηλαδή ένα κείμενο για το οποίο υπάρχουν πνευματικά δικαιώματα, τότε προκύπτει ένα ζήτημα παραβίασης των πνευματικών δικαιωμάτων. Με αυτή την έννοια, ο άνθρωπος που έχει γράψει ένα κείμενο μπορεί να “αποκλειστικοποιήσει” το δικαίωμα δημοσίευσης αυτού του κειμένου.

Ωστόσο, αυτό σημαίνει επίσης ότι, αν κάποιος γράψει ένα κείμενο, άλλοι άνθρωποι δεν επιτρέπεται να γράψουν το ίδιο κείμενο. Για παράδειγμα, αν πνευματικά δικαιώματα δημιουργηθούν για ένα απλό γεγονός, όπως “Ο καιρός στις Χειρού έτος (Έτος της Δυτικής ημερολογίου) Μήνας Ημέρα ήταν αίθριος, με θερμοκρασία 23.4 βαθμούς και υγρασία 50%”, τότε θα ήταν απαγορευμένο για άλλους να γράψουν το ίδιο κείμενο. Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί σαφώς ανεπιθύμητο.

Τα πνευματικά δικαιώματα δεν αναγνωρίζονται για κάθε είδος κειμένου. Στη νομική ορολογία, αυτό αποκαλείται “χαρακτήρας έργου”. Ένα κείμενο (κτλ.) πρέπει να έχει αναγνωρισμένο τον “χαρακτήρα έργου” για να του αναγνωριστούν πνευματικά δικαιώματα.

Ποιο είναι το εύρος αναγνώρισης του χαρακτήρα έργου για διάφορα κείμενα που βλέπουμε σε ιστοσελίδες και άλλα μέσα; Σε αυτό το άρθρο, θα παρουσιάσουμε περιπτώσεις όπου ο χαρακτήρας έργου έχει αποτελέσει ζήτημα, όπως σε σημειώσεις από δικαστικές ακροάσεις, ανώνυμες δημοσιεύσεις σε διαδικτυακά φόρουμ, πληροφορίες για αλλαγή εργασίας και ηλεκτρονικά μηνύματα.

Στην περίπτωση των αναφορών από δικαστικές ακροάσεις

Όταν ο ενάγων δημοσίευσε στο διαδίκτυο την αναφορά του από μια δικαστική ακρόαση, ένα άρθρο βασισμένο σε αυτήν αναδημοσιεύτηκε χωρίς άδεια σε ένα ιστολόγιο, γεγονός που οδήγησε τον ενάγοντα να ισχυριστεί παραβίαση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας της αναφοράς και να ζητήσει από το «Yahoo! Ιστολόγιο» την αποκάλυψη πληροφοριών του αποστολέα και τη διαγραφή του άρθρου.

Ο ενάγων είχε παρακολουθήσει ως ακροατής την τέταρτη δικάσιμο της δίκης της υπόθεσης της εταιρείας Livedoor, που διεξήχθη στο Τόκιο Περιφερειακό Δικαστήριο, όπου ο κατηγορούμενος Takafumi Horie αντιμετώπιζε κατηγορίες για παραβίαση του Νόμου Περί Χρηματιστηριακών Συναλλαγών. Συνέταξε μια αναφορά βασισμένη στην ακρόαση μαρτύρων που παρακολούθησε και τη δημοσίευσε στο διαδίκτυο, αλλά ένας τρίτος την αναδημοσίευσε χωρίς άδεια στο «Yahoo! Ιστολόγιο» σε ένα ιστολόγιο με τίτλο «Ημερολόγιο Θυμάτων της Livedoor».

Το δικαστήριο πρώτου βαθμού απέρριψε το αίτημα του ενάγοντα με το σκεπτικό ότι η αναφορά του δεν αποτελεί «έργο» σύμφωνα με το άρθρο 2, παράγραφος 1, εδάφιο 1 του Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας, γι’ αυτό ο ενάγων άσκησε έφεση. Στην έφεση, το δικαστήριο αναφέρθηκε στο άρθρο 10, παράγραφος 2, εδάφιο 2 του ίδιου νόμου, το οποίο αναφέρει ότι «η απλή μετάδοση γεγονότων και η επικαιρότητα δεν αποτελούν έργα όπως αυτά που ορίζονται στο προηγούμενο εδάφιο», και διατύπωσε την άποψη ότι:

Όταν η περιγραφή γλωσσικής έκφρασης αφορά αποκλειστικά «γεγονότα» (σε αυτή την περίπτωση, το «γεγονός» αναφέρεται σε συγκεκριμένες καταστάσεις, τρόπους ή ύπαρξη, όπως για παράδειγμα «ποιος είπε τι, πότε και πού», «κάτι υπάρχει», «η φύση κάποιου αντικειμένου») και απλώς αναφέρει αυτά τα γεγονότα χωρίς να εισάγει ιδιαίτερες αξιολογήσεις ή απόψεις, τότε δεν θεωρείται ότι εκφράζει τις «σκέψεις ή τα συναισθήματα» του συγγραφέα.

Ανώτατο Δικαστήριο Πνευματικής Ιδιοκτησίας, 11 Δεκεμβρίου 2008 (2008)

Με βάση αυτό, το δικαστήριο εξέτασε λεπτομερώς την πρωτοτυπία των επιμέρους περιγραφών της αναφοράς του ενάγοντα και απέρριψε το αίτημα για αποκάλυψη πληροφοριών και διαγραφή του άρθρου, αρνούμενο την ύπαρξη πνευματικής ιδιοκτησίας. Ένα έργο πρέπει να είναι «μια δημιουργική έκφραση σκέψεων ή συναισθημάτων» (Νόμος Πνευματικής Ιδιοκτησίας, άρθρο 2, παράγραφος 1) και για αυτό απαιτείται πρωτοτυπία. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η απόφαση δεν αρνείται γενικά την πνευματική ιδιοκτησία σε όλες τις αναφορές από δικαστικές ακροάσεις.

https://monolith.law/reputation/disclosure-of-the-senders-information[ja]

https://monolith.law/reputation/provider-liability-limitation-law[ja]

Σε περίπτωση δημοσίευσης κειμένου σε διαδικτυακό φόρουμ

Υπήρξε περίπτωση όπου οι ενάγοντες, οι οποίοι είχαν αναρτήσει κείμενα σε ένα διαδικτυακό φόρουμ μιας ιστοσελίδας, κατηγόρησαν τους εναγομένους για παραβίαση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας τους, επειδή οι τελευταίοι αντέγραψαν μέρος των κειμένων για να δημιουργήσουν ένα βιβλίο, το οποίο στη συνέχεια εκδόθηκε. Οι ενάγοντες ζήτησαν την απαγόρευση της έκδοσης του βιβλίου και αποζημίωση για τις ζημιές που υπέστησαν. Μια εταιρεία που ασχολείται με την παροχή υπηρεσιών πληροφορικής και εκδοτικών εργασιών, στα πλαίσια της επιχειρηματικής της δραστηριότητας, διαχειριζόταν έναν οργανισμό μελών για τους λάτρεις των ξενοδοχείων με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών και την κοινωνική επαφή, παρέχοντας ένα φόρουμ στην ιστοσελίδα της. Τα μέλη χρησιμοποιούσαν ψευδώνυμα για να δημοσιεύουν κείμενα και να ανταλλάσσουν πληροφορίες. Δέκα από αυτά τα μέλη προσέφυγαν στη δικαιοσύνη, ισχυριζόμενα ότι τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας τους παραβιάστηκαν.

Το δικαστήριο αρχικά διευκρίνισε ότι η δημοσίευση ενός έργου ανώνυμα δεν αποτελεί εμπόδιο για την αναγνώριση του ως πνευματικού δημιουργήματος σύμφωνα με τον Ιαπωνικό Νόμο Πνευματικής Ιδιοκτησίας, και στη συνέχεια δήλωσε:

Για να προστατεύεται ένα έργο από τον Νόμο Πνευματικής Ιδιοκτησίας, απαιτείται να είναι «έκφραση δημιουργικής σκέψης ή συναισθήματος». Η απλή περιγραφή γεγονότων δεν θεωρείται έκφραση, αλλά ακόμα και όταν τα γεγονότα αποτελούν τη βάση, εάν ο συγγραφέας εκφράζει κάποια αξιολόγηση, γνώμη ή άλλη προσωπική άποψη, τότε αυτό είναι αρκετό. Επιπλέον, για να θεωρηθεί ένα έργο «δημιουργικά εκφρασμένο», αρκεί η εκδήλωση κάποιας μορφής ατομικότητας από τον συγγραφέα, χωρίς να απαιτείται αυστηρά η παρουσία αυθεντικότητας. Ωστόσο, σε περίπτωση πολύ σύντομων γραπτών έργων ή όταν η μορφή έκφρασης είναι περιορισμένη, έτσι ώστε να μην είναι δυνατή η σκέψη άλλων μορφών έκφρασης, ή όταν η έκφραση είναι κοινότυπη και τετριμμένη, τότε δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτυπώνεται η ατομικότητα του συγγραφέα και κατά συνέπεια δεν μπορεί να θεωρηθεί δημιουργική έκφραση.

Απόφαση του Δικαστηρίου Τόκιο, 15 Απριλίου 2002 (2002)

Με βάση αυτή την οπτική, το δικαστήριο αξιολόγησε την πνευματική ιδιοκτησία των κειμένων των εναγόντων και κατέληξε ότι μέρος των κειμένων αποτελούσε δημιουργική έκφραση των συγγραφέων, αναγνωρίζοντας την πνευματική ιδιοκτησία και διέταξε τους εναγομένους να πληρώσουν αποζημίωση για την παραβίαση των δικαιωμάτων, καθώς και την καταστροφή του βιβλίου και την απαγόρευση της έκδοσής του.

Ένα παράδειγμα από το κείμενο των εναγομένων είναι:

Σχεδιάζω ταξίδι σε ασιατικό θέρετρο για το καλοκαίρι, με διάρκεια έως εννέα ημέρες. Η πρώτη μου επιλογή είναι το Ουμπούντ. Ωστόσο, ο συνταξιδιώτης μου αντιτίθεται, λέγοντας ότι εννέα ημέρες στο Ουμπούντ θα είναι βαρετές.

Και το αντίστοιχο αντιγραμμένο κείμενο ήταν:

Σχεδιάζω ταξίδι σε ασιατικό θέρετρο για το καλοκαίρι, με διάρκεια έως εννιά ημέρες. Η πρώτη μου επιλογή είναι το Ουπντού, αλλά ο συνταξιδιώτης μου λέει ότι εννιά ημέρες στο Ουπντού θα είναι βαρετές.

Η συγκεκριμένη απόφαση ήταν η πρώτη που αναγνώρισε την πνευματική ιδιοκτησία ενός κειμένου δημοσιευμένου σε ιστοσελίδα, και έκρινε ότι δεν υπάρχει λόγος να διαχωρίζεται η εκτίμηση της πνευματικής ιδιοκτησίας ενός κειμένου στο διαδίκτυο από αυτήν ενός γενικού κειμένου.

Σε περίπτωση πληροφοριών για αλλαγή εργασίας

Υπήρξε περίπτωση όπου η εταιρεία που είναι η ενάγουσα δημιούργησε κείμενα πληροφοριών για αλλαγή εργασίας και τα δημοσίευσε στον ιστότοπό της, ενώ η εταιρεία που είναι η κατηγορούμενη αντέγραψε ή μετέφρασε αυτά τα κείμενα χωρίς άδεια και τα αναδημοσίευσε στον ιστότοπό της. Η ενάγουσα εταιρεία υποστήριξε ότι παραβιάστηκαν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας (δικαίωμα αντιγραφής, δικαίωμα μετάφρασης, δικαίωμα δυνατότητας μετάδοσης) καθώς και τα δικαιώματα προσωπικότητας του δημιουργού (δικαίωμα διατήρησης της ταυτότητας) και ζήτησε την απαγόρευση της δημοσίευσης και αποζημίωση για τις ζημιές. Η ενάγουσα εταιρεία, που παρέχει πληροφορίες για αλλαγή εργασίας μέσω ιστοτόπων που λειτουργεί στο διαδίκτυο, δέχθηκε αίτημα από επιχειρηματία (Σαντερί) για δημοσίευση πληροφοριών για αλλαγή εργασίας, πραγματοποίησε συνέντευξη και δημιούργησε το κείμενο, το οποίο στη συνέχεια δημοσίευσε ως πληροφορίες για αλλαγή εργασίας. Η κατηγορούμενη εταιρεία έλαβε επίσης παραγγελία από τον ίδιο επιχειρηματία για τη δημιουργία διαφήμισης πληροφοριών για αλλαγή εργασίας και τη δημοσίευσή της στον ιστότοπό της, αντιγράφοντας ή μεταφράζοντας το κείμενο της ενάγουσας εταιρείας.

Το δικαστήριο δήλωσε,

Κατά τη δημιουργία της διαφήμισης πληροφοριών για αλλαγή εργασίας της Σαντερί, αναγνωρίζεται ότι έγιναν εκφραστικές προσπάθειες για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των αναγνωστών, όπως η παρουσίαση των χαρακτηριστικών της εταιρείας, το περιεχόμενο των παραγγελιών, η καταγωγή της εταιρείας από μηχανικούς, καθώς και η προσφορά των θέσεων εργασίας, το περιεχόμενο της εργασίας, η ικανοποίηση και η δυσκολία της εργασίας, οι απαιτούμενες προσόντα, η μορφή απασχόλησης κ.λπ., παρουσιάζοντας κάθε ένα από αυτά και παρέχοντας συγκεκριμένα παραδείγματα, αλλάζοντας το στυλ του κειμένου και παρουσιάζοντας χαρακτηριστικούς τίτλους όπως “αποκλειστικά με βάση την πρώτη αρχή του μηχανικού”, “από έναν μηχανικό στο δεύτερο έτος της εργασίας του” κ.λπ.

Απόφαση του Δικαστηρίου του Τόκιο, 22 Οκτωβρίου 2003 (2003)

και αναγνώρισε την πρωτοτυπία του έργου, λέγοντας ότι “η χρήση ερωτηματικών προτάσεων που προκαλούν το ενδιαφέρον του αναγνώστη και η τεχνική του να αφήνει μια αίσθηση αντήχησης στο τέλος του κειμένου είναι επίσης δείγματα δημιουργικότητας και πρωτοτυπίας, αποδεικνύοντας την προσωπικότητα του συγγραφέα”. Το δικαστήριο διέταξε την πληρωμή 150.000 γιεν για την αποζημίωση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, 500.000 γιεν για τα δικηγορικά έξοδα, συνολικά 650.000 γιεν.

Η κατηγορούμενη εταιρεία υποστήριξε ότι οι πληροφορίες για αλλαγή εργασίας βασίζονταν σε συνεντεύξεις με επιχειρηματίες και ότι ο δημιουργός ήταν ο επιχειρηματίας και όχι η ενάγουσα εταιρεία, ή ότι ακόμα και αν η ενάγουσα ήταν ο δημιουργός, ήταν μόνο συν-δημιουργός. Ωστόσο, το δικαστήριο αποφάσισε ότι ο δημιουργός είναι αυτός που συμμετέχει πραγματικά στη δημιουργική διαδικασία του έργου και ότι αυτός που απλώς παρέχει ιδέες ή υλικό δεν θεωρείται δημιουργός.

Ένα παράδειγμα των πληροφοριών για αλλαγή εργασίας της ενάγουσας είναι:

Η περίπτωση αυτή, θα βοηθήσει τον μηχανικό να βελτιώσει τις δεξιότητές του…
Θα προσφέρει γνώσεις και know-how που θα συμβάλλουν στην επαγγελματική ανέλιξη…
Οι συνθήκες και το περιβάλλον ανάπτυξης θα ικανοποιούν τις επιθυμίες…
Όταν ολοκληρωθεί ένα πρότζεκτ, ο μηχανικός που συμμετείχε θα πρέπει να αισθάνεται βαθιά ικανοποίηση από όλες τις πλευρές για την εργασία που έχει επιτελέσει.
Αυτά είναι τα κριτήρια της Σαντερί κατά την επιλογή των πρότζεκτ.　

και το αντίστοιχο κείμενο της κατηγορούμενης εταιρείας που κρίθηκε ως αντιγραφή ήταν:

Η περίπτωση αυτή, θα βοηθήσει τον μηχανικό να βελτιώσει τις δεξιότητές του…
Θα προσφέρει γνώσεις και know-how που θα συμβάλλουν στην επαγγελματική ανέλιξη…
Οι συνθήκες και το περιβάλλον ανάπτυξης θα ικανοποιούν τις επιθυμίες…
Όταν ολοκληρωθεί ένα πρότζεκτ, ο μηχανικός που συμμετείχε θα πρέπει να αισθάνεται βαθιά ικανοποίηση από όλες τις πλευρές για την εργασία που έχει επιτελέσει.
Αυτά είναι τα κριτήρια της Σαντερί κατά την επιλογή των πρότζεκτ.　

Ήταν.

https://monolith.law/corporate/quote-text-and-images-without-infringing-copyright[ja]

Στην περίπτωση των ηλεκτρονικών μηνυμάτων

Ένας συγγραφέας που είχε ομοφυλοφιλική σχέση με τον Μισίμα Γιουκίο, δημοσίευσε μια αυτοβιογραφική εξομολογητική νουβέλα που περιγράφει τη σχέση του με τον Μισίμα. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται 15 αδημοσίευτα γράμματα και κάρτες του Μισίμα (τα εν λόγω γράμματα), γεγονός που οδήγησε τα παιδιά του Μισίμα, ως κατόχους των δικαιωμάτων βάσει του άρθρου 116 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας (προστάτες των προσωπικών συμφερόντων του δημιουργού μετά τον θάνατό του), να αναζητήσουν δικαστική προστασία για την παραβίαση του δικαιώματος δημοσίευσης του Μισίμα (άρθρο 60 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας), ζητώντας την απαγόρευση δημοσίευσης και διανομής, την καταστροφή των βιβλίων και αποζημίωση για παραβίαση του δικαιώματος αντιγραφής.

Σε αυτή τη δίκη, το δικαστήριο αναγνώρισε ότι τα εν λόγω γράμματα εκφράζουν τις σκέψεις ή τα συναισθήματα του Μισίμα Γιουκίο με μοναδικό τρόπο, καθώς αποτυπώνουν τις προσωπικές του απόψεις και την κοσμοθεωρία του με απλά λόγια, και επιβεβαίωσε την λογοτεχνική φύση των γραμμάτων (Απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Τόκιο, 23 Μαΐου 2000). Τίθεται λοιπόν το ερώτημα, μπορεί το ηλεκτρονικό μήνυμα να αναγνωριστεί ως λογοτεχνικό έργο;

Ένας πρώην ανώτερο μέλος της θρησκευτικής οργάνωσης ΟΟ, που είναι ενάγων, αναζήτησε την αποκάλυψη των στοιχείων του αποστολέα από τον πάροχο διαδικτύου, καθώς ένα μήνυμα που είχε στείλει σε μέλη της φιλικής οργάνωσης της ΟΟ αναδημοσιεύτηκε σε μια ιστοσελίδα με τίτλο “Η πραγματικότητα της ΟΟ” και ισχυρίστηκε ότι παραβιάστηκαν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και η προσωπικότητα του δημιουργού.

Ο κατηγορούμενος πάροχος υποστήριξε ότι το μήνυμα αποτελούσε απλώς “μετάδοση γεγονότων και ειδήσεων της εποχής” (άρθρο 10, παράγραφος 2 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας) και ότι η έκφραση του μηνύματος ήταν κοινότυπη και συνηθισμένη, χωρίς να αποτυπώνει την προσωπικότητα του συγγραφέα, αλλά το δικαστήριο αναγνώρισε:

• Την περίληψη των “αντιπροσωπευτικών μορφών”!
• Πολλοί έχουν επιτέλους εισέλθει στη “διάθεση της κούκλας”, έτσι δεν είναι;
• Δεν είναι αυτή η πολύτιμη ώρα, μέχρι ο κύριος Β να αναλάβει την “επιχείρηση του Ίσε”, η ώρα που μας δίνεται για να γράψουμε ακόμα περισσότερο τις “αντιπροσωπευτικές μορφές” μας;

και άλλες προσωπικές εκφράσεις, και δήλωσε:

Ένα κείμενο που αποτελείται από δεκάδες φράσεις, το οποίο δεν θα μπορούσε να δημιουργηθεί με τον ίδιο τρόπο από οποιονδήποτε, αναγνωρίζεται ως λογοτεχνικό έργο. Ο κατηγορούμενος υποστήριξε ότι το περιεχόμενο του μηνύματος αποτελούσε απλώς μετάδοση γεγονότων και ειδήσεων της εποχής, αλλά το μήνυμα περιείχε προσωπικές εκφράσεις και δεν μπορεί να θεωρηθεί απλώς μετάδοση γεγονότων και ειδήσεων της εποχής.

Έτσι, το δικαστήριο αναγνώρισε το μήνυμα ως λογοτεχνικό έργο και διέταξε την αποκάλυψη των στοιχείων του αποστολέα, καθώς ο ενάγων είχε την πρόθεση να ασκήσει το δικαίωμα αποζημίωσης για παραβίαση των δικαιωμάτων του.

Εφόσον τα γράμματα κατανοούνται γενικά ως κάτι περισσότερο από απλή μετάδοση “γεγονότων”, η απόρριψη της άποψης του κατηγορουμένου ήταν αναμενόμενη, αλλά ακόμα και αν “σκέψεις ή συναισθήματα” εκφράζονται, αυτό δεν σημαίνει αυτομάτως ότι το έργο είναι δημιουργικό και επομένως λογοτεχνικό. Η απόφαση δεν εξετάζει αυτό το ζήτημα εις βάθος, αλλά αναγνωρίζει τη λογοτεχνική φύση του μηνύματος βασιζόμενη στην απόφαση ότι “δεν θα μπορούσε να δημιουργηθεί με τον ίδιο τρόπο από οποιονδήποτε”.

Συνοπτικά

Το ζήτημα του κατά πόσον αναγνωρίζεται η πνευματική ιδιοκτησία διαφόρων κειμένων στο διαδίκτυο είναι πολύ δύσκολο. Εάν κάποιος διαθέτει ακριβείς γνώσεις για τα δικαιώματα παράθεσης και τις χρησιμοποιεί σωστά, συνήθως δεν υπάρχουν προβλήματα. Ωστόσο, η απλοϊκή αντιγραφή κειμένων από ιστολόγια άλλων, άρθρα ιστοσελίδων ή μηνύματα email και η αναδημοσίευσή τους στο δικό σας ιστολόγιο ή στα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Εάν αντιληφθείτε ότι κατά λάθος παραβιάσατε τα πνευματικά δικαιώματα κάποιου άλλου ή αντίστροφα, αν πιστεύετε ότι έχουν παραβιαστεί τα δικά σας, συμβουλευτείτε έναν έμπειρο δικηγόρο. Είναι απαραίτητο να αντιδράσετε άμεσα.