Είναι δυνατή η διαγραφή αποτελεσμάτων αναζήτησης; Εξηγώντας το 'Δικαίωμα στην Λήθη

Το δικαίωμα να ζητήσει κανείς τη διαγραφή πληροφοριών όπως άρθρα που αφορούν το παρελθόν του, είναι γνωστό ως το “δικαίωμα στη λήθη” και έχει προσελκύσει σημαντική προσοχή. Πώς έχει όμως δικαστικά κριθεί το “δικαίωμα στη λήθη” στην Ιαπωνία;

Στις 31 Ιανουαρίου 2017 (Heisei 29), το Ανώτατο Δικαστήριο της Ιαπωνίας εξέτασε την περίπτωση ενός URL που εμφανιζόταν στη μηχανή αναζήτησης της Google και αφορούσε τη σύλληψη κάποιου για παραβίαση του Ιαπωνικού νόμου κατά της παιδικής πορνογραφίας και της αγοραπωλησίας παιδιών, περίπου πέντε χρόνια πριν. Χωρίς να χρησιμοποιήσει την έκφραση “δικαίωμα στη λήθη”, το δικαστήριο εξέτασε το ζήτημα βάσει του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα και, θέτοντας ένα πλαίσιο σύγκρισης και εφαρμόζοντας αυτό, αποφάσισε ότι η διαγραφή του URL δεν ήταν δικαιολογημένη.

Μετά από αυτή την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, υπάρχουν φωνές που λένε ότι έγινε πιο δύσκολο να διαγραφούν από τα αποτελέσματα αναζήτησης άρθρα και ιστορικό συλλήψεων, αλλά θα εξηγήσουμε πώς αντιμετωπίζονται τα αιτήματα διαγραφής αποτελεσμάτων αναζήτησης στα δικαστήρια.

https://monolith.law/reputation/deletion-arrest-article[ja]

Δημοσίευση Ποινικού Ιστορικού ή Προηγούμενων Καταδίκων

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπου η δημοσίευση του ιστορικού συλλήψεων ή άλλων πληροφοριών σχετικά με τρίτους έχει κριθεί ως παραβίαση της ιδιωτικότητας.

Δημοσίευση Ποινικού Ιστορικού και Προηγούμενων Καταδίκων και Διαγραφή Άρθρων

Ένας πρώην κατηγορούμενος, που κρίθηκε ένοχος σε ποινική υπόθεση που διεξήχθη στην Οκινάουα κατά την περίοδο κατοχής, αμφισβήτησε το γεγονός ότι απεικονίστηκε με το πραγματικό του όνομα σε μη-μυθοπλαστικό μυθιστόρημα (περίπτωση του μη-μυθοπλαστικού βιβλίου “Ανατροπή”). Το δικαστήριο ανέφερε ότι “το γεγονός ότι κάποιος έχει υπάρξει ύποπτος για ποινικό αδίκημα, έχει κατηγορηθεί και έχει δεχθεί καταδικαστική απόφαση, ιδιαίτερα αν έχει κριθεί ένοχος και έχει εκτίσει ποινή, αφορά άμεσα την τιμή ή την φήμη του ατόμου, επομένως, το άτομο αυτό έχει το δικαίωμα να μην δημοσιεύονται αβασάνιστα τα στοιχεία αυτά του ποινικού του ιστορικού και να προστατεύεται νομικά από τέτοιες δημοσιεύσεις”, και συνέχισε λέγοντας ότι “σε περιπτώσεις όπου το νομικό συμφέρον να μην δημοσιεύονται τέτοια στοιχεία υπερισχύει, το άτομο μπορεί να απαιτήσει αποζημίωση για τον ψυχικό πόνο που υπέστη”, αναγνωρίζοντας έτσι την παραβίαση της ιδιωτικότητας και διατάσσοντας την πληρωμή αποζημίωσης (Ανώτατο Δικαστήριο, 8 Φεβρουαρίου 1994).

Επιπλέον, το 2009, έγινε αντικείμενο διαμάχης η πράξη δημοσίευσης πληροφοριών ενός πρώην κατηγορούμενου, ο οποίος είχε καταδικαστεί για ασφαλιστική απάτη με θανατηφόρο αποτέλεσμα και είχε εκτίσει την ποινή του, σε ιστοσελίδα με το πραγματικό του όνομα. Το δικαστήριο δήλωσε ότι “ένα άτομο όπως ο ενάγων, που έχει δεχθεί καταδικαστική απόφαση και έχει εκτίσει την ποινή του, αναμένεται να επανενταχθεί στην κοινωνία ως κοινός πολίτης, επομένως, έχει το νομικό συμφέρον να μην διαταράσσεται η ηρεμία της νέας του κοινωνικής ζωής από τη δημοσίευση στοιχείων που σχετίζονται με το ποινικό του παρελθόν και να μην εμποδίζεται η αποκατάστασή του”, αναγνωρίζοντας έτσι την παραβίαση της ιδιωτικότητας και διατάσσοντας την πληρωμή αποζημίωσης (Δικαστήριο Τόκιο, 11 Σεπτεμβρίου 2009).

https://monolith.law/reputation/privacy-invasion[ja]

Έτσι, αν η δημοσίευση του ποινικού ιστορικού κάποιου αναγνωρίζεται ως παραβίαση της ιδιωτικότητας, τότε θα ήταν λογικό να ζητηθεί η διαγραφή των σχετικών άρθρων από το διαδίκτυο, αντί να απαιτείται η πιο δύσκολη διαδικασία διαγραφής αποτελεσμάτων αναζήτησης από τις μηχανές αναζήτησης.

Σχετικά με αυτό, υπάρχουν περιπτώσεις όπως:

• Όταν δεν είναι δυνατή η επικοινωνία με τον αντίστοιχο για τη διαγραφή, δηλαδή σε περιπτώσεις ιστοσελίδων στο εξωτερικό ή ατόμων που διαμένουν στο εξωτερικό και δεν είναι δυνατόν να επικοινωνήσουν ή να συμμορφωθούν με αποφάσεις των ιαπωνικών δικαστηρίων.
• Όταν ο αριθμός των ιστοσελίδων που πρέπει να διαγραφούν είναι τεράστιος, κάτι που απαιτεί χρόνο και οδηγεί σε υψηλά έξοδα δικηγόρων και έρευνας.
• Όταν το πρόβλημα είναι η εμφάνιση στα αποτελέσματα αναζήτησης και αν αυτά δεν εμφανίζονται, τότε η ύπαρξη δυσφημιστικών άρθρων σε ανώνυμα φόρουμ και άλλα μέσα δεν είναι ανυπόφορη.

Υπάρχει λοιπόν η πραγματικότητα ότι σε πολλές περιπτώσεις η διαγραφή αποτελεσμάτων αναζήτησης είναι απαραίτητη.

Δημοσίευση Ποινικού Ιστορικού και Διαγραφή Αποτελεσμάτων Αναζήτησης

Γιατί είναι πιο δύσκολο να εγκριθεί η διαγραφή αποτελεσμάτων αναζήτησης από τη διαγραφή άρθρων; Ας εξετάσουμε εκ νέου τα κύρια ζητήματα.

Όταν μιλάμε για φορείς αναζήτησης, αναφερόμαστε σε γνωστές εταιρείες όπως η Yahoo και η Google, τις οποίες σίγουρα έχετε χρησιμοποιήσει. Αν τις ορίσουμε ακριβώς, συλλέγουν εκτενώς πληροφορίες που δημοσιεύονται σε ιστοσελίδες στο διαδίκτυο, αποθηκεύουν αντίγραφα αυτών και δημιουργούν ευρετήρια βασισμένα σε αυτά τα αντίγραφα, οργανώνοντας τις πληροφορίες και παρέχοντας τα αποτελέσματα αναζήτησης βάσει των ευρετηρίων αυτών σε απάντηση σε συγκεκριμένες ερωτήσεις των χρηστών.

Η συλλογή, οργάνωση και παροχή πληροφοριών από τους φορείς αναζήτησης γίνεται αυτόματα μέσω προγραμμάτων. Ωστόσο, αυτά τα προγράμματα είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να παράγουν αποτελέσματα σύμφωνα με την πολιτική των φορέων αναζήτησης σχετικά με την παροχή αποτελεσμάτων, και η παροχή αποτελεσμάτων αναζήτησης έχει την πτυχή της εκφραστικής δράσης, η οποία σχετίζεται με την ελευθερία της έκφρασης.

Επιπλέον, η παροχή αποτελεσμάτων αναζήτησης από τους φορείς αναζήτησης βοηθά τους ανθρώπους να δημοσιεύουν πληροφορίες στο διαδίκτυο και να ανακτούν τις απαραίτητες πληροφορίες από τον τεράστιο όγκο διαθέσιμων δεδομένων, παίζοντας έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη βάση της διακίνησης πληροφοριών στο διαδίκτυο στη σύγχρονη κοινωνία.

Γι’ αυτό, όταν η παροχή συγκεκριμένων αποτελεσμάτων αναζήτησης από έναν φορέα αναζήτησης θεωρείται παραβίαση δικαιωμάτων και ζητείται η διαγραφή τους, αυτό θεωρείται περιορισμός της εκφραστικής δράσης και, κατ’ επέκταση, περιορισμός του κοινωνικού ρόλου που επιτελείται μέσω της παροχής αυτών των αποτελεσμάτων.

Στην απόφαση που αφορά το λεγόμενο “δικαίωμα στη λήθη”, το Ανώτατο Δικαστήριο έδειξε τα εξής και παρουσίασε τα κριτήρια για την αντιστάθμιση στη διαγραφή αποτελεσμάτων αναζήτησης.

Εάν η πράξη ενός φορέα αναζήτησης να παρέχει, ως μέρος των αποτελεσμάτων αναζήτησης, πληροφορίες όπως URL ιστοσελίδων που περιέχουν άρθρα με γεγονότα που αφορούν το απόρρητο ενός ατόμου, σε απάντηση σε αίτημα αναζήτησης με βάση συγκεκριμένα κριτήρια, είναι παράνομη ή όχι, πρέπει να κρίνεται με βάση τη φύση και το περιεχόμενο του γεγονότος, το εύρος της διάδοσης του γεγονότος που αφορά το απόρρητο του ατόμου λόγω της παροχής των πληροφοριών URL και τον βαθμό της συγκεκριμένης ζημιάς που υφίσταται το άτομο, την κοινωνική θέση και την επιρροή του ατόμου, τον σκοπό και τη σημασία των άρθρων, την κοινωνική κατάσταση κατά τη δημοσίευση των άρθρων και τις μεταβολές που ακολούθησαν, καθώς και την αναγκαιότητα να αναφέρεται το γεγονός στα άρθρα. Πρέπει να συγκρίνουμε και να αξιολογήσουμε τις περιστάσεις που αφορούν το νομικό συμφέρον να μην δημοσιευτεί το γεγονός και τους λόγους παροχής των πληροφοριών URL ως αποτελέσματα αναζήτησης. Εάν είναι σαφές ότι το νομικό συμφέρον να μην δημοσιευτεί το γεγονός υπερισχύει, τότε είναι δίκαιο να ζητηθεί από τον φορέα αναζήτησης να διαγράψει τις πληροφορίες URL από τα αποτελέσματα αναζήτησης.

Απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της 31ης Ιανουαρίου 2017 (2017)

Η απόφαση αυτή προκάλεσε μεγάλη αντίδραση για δύο κύριους λόγους:

1. 1. Δεν αναφέρθηκε καθόλου στο “δικαίωμα να ξεχαστεί”, αλλά εξέτασε τη διαγραφή των αποτελεσμάτων αναζήτησης εντός του γενικότερου πλαισίου του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα.

1. 1. Διευκρίνισε την απαίτηση για το “σαφές” περιστατικό.

Όσον αφορά το πρώτο σημείο, κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι απορρίφθηκε το “δικαίωμα να ξεχαστεί”, αλλά η απόφαση απλώς υποστήριξε ότι μπορεί να γίνει κρίση με βάση τα υφιστάμενα κριτήρια, χωρίς την ανάγκη να εισαχθεί ένα νέο έννοια, και γι’ αυτό δεν αναφέρθηκε ειδικά στο “δικαίωμα να ξεχαστεί”.

Σχετικά με το δεύτερο σημείο, σε προηγούμενες αποφάσεις, όπως στην υπόθεση του ντοκιμαντέρ “Ανατροπή”, το Ανώτατο Δικαστήριο είχε θέσει το κριτήριο ότι “το νομικό συμφέρον να μην δημοσιευτεί ένα γεγονός πρέπει να υπερισχύει”. Τώρα, το κριτήριο έχει γίνει “σαφές ότι το νομικό συμφέρον να μην δημοσιευτεί το γεγονός υπερισχύει”.

Αυτό σημαίνει ότι δεν αρκεί η απλή σύγκριση και αξιολόγηση των περιστάσεων για να καταλήξουμε σε διαγραφή εάν η παραβίαση της ιδιωτικότητας είναι έστω και ελάχιστα βαρύτερη, αλλά πρέπει να είναι “σαφές ότι το νομικό συμφέρον να μην δημοσιευτεί το γεγονός υπερισχύει”, το οποίο σημαίνει ότι από την αρχή τίθεται μεγαλύτερη έμφαση στην πλευρά του φορέα αναζήτησης και χωρίς σοβαρή παραβίαση της ιδιωτικότητας δεν θεωρείται “σαφές”, έτσι τα αποτελέσματα αναζήτησης δεν διαγράφονται, αυξάνοντας το εμπόδιο για όσους ζητούν τη διαγραφή.

Συνοπτικά

Το απαιτούμενο στοιχείο της “σαφήνειας” στην απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου τον Ιανουάριο του 2017 (Heisei 29), δεν είχε εμφανιστεί από την αρχική δίκη μέχρι την πρωτόδικη διαδικασία, και ενώ θα μπορούσε να είναι αναμενόμενο να εφαρμοστεί ένα αυστηρότερο κριτήριο σε περιπτώσεις προληπτικής απαγόρευσης, η εφαρμογή τέτοιας αυστηρής κρίσης σε ένα απλό αίτημα διαγραφής ήταν κάτι που προσέλκυσε προσοχή. Όπως αναφέρθηκε στην εισαγωγή, μετά από αυτή την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, έγινε δυσκολότερο να διαγραφούν από τα αποτελέσματα αναζήτησης άρθρα σχετικά με συλλήψεις και ποινικά μητρώα.

Φυσικά, η διαγραφή αποτελεσμάτων αναζήτησης είναι μια απόφαση που λαμβάνεται μετά από σύγκριση και αξιολόγηση διαφόρων περιστάσεων, και οι ποινικές εγγραφές ή προηγούμενες καταδίκες διαφέρουν, ανάλογα με το αν υπάρχει καταδίκη με πραγματική ποινή φυλάκισης ή αθώωση. Είναι σημαντικό να παρακολουθούμε πώς θα κρίνονται οι αιτήσεις διαγραφής των αποτελεσμάτων αναζήτησης για ποινικά μητρώα και προηγούμενες καταδίκες στο μέλλον, με βάση τη συσσώρευση των δικαστικών αποφάσεων.

Οδηγίες για τα Μέτρα από το Δικηγορικό μας Γραφείο

Το Δικηγορικό Γραφείο Monolith είναι εξειδικευμένο στον τομέα της Πληροφορικής, και ειδικότερα στο Διαδίκτυο και το Δίκαιο. Στις μέρες μας, η διάδοση πληροφοριών που προκαλούν φήμη ζημιάς ή συκοφαντίας στο διαδίκτυο μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες, αντίστοιχες με αυτές ενός “ψηφιακού τατουάζ”. Το γραφείο μας προσφέρει λύσεις για την αντιμετώπιση των “ψηφιακών τατουάζ”. Παρακαλούμε διαβάστε το παρακάτω άρθρο για περισσότερες λεπτομέρειες.