Ποια είναι η σχέση μεταξύ της αποκάλυψης εμπορικών μυστικών και του Νόμου Πρόληψης του Άδικου Ανταγωνισμού της Ιαπωνίας;

Οι πληροφορίες που κατέχει μια εταιρεία μπορεί να είναι τεράστιες σε όγκο, και μεταξύ αυτών, τα εμπορικά μυστικά που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της έρευνας και ανάπτυξης ή των εμπορικών δραστηριοτήτων μπορεί να αποκαλυφθούν παράνομα και να προκαλέσουν σημαντική ζημιά. Ιδιαίτερα όταν ένας υπάλληλος αποχωρεί από την εταιρεία και παίρνει μαζί του εμπορικά μυστικά σε έναν ανταγωνιστή ή ίδρυση νέας εταιρείας χρησιμοποιώντας αυτά τα μυστικά, τότε οι πιθανότητες για σοβαρή ζημιά αυξάνονται.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι δυνατόν να ληφθούν μέτρα τόσο σε αστικό όσο και σε ποινικό επίπεδο, αλλά για να συμβεί αυτό, οι πληροφορίες πρέπει να αναγνωρίζονται ως «εμπορικά μυστικά» σύμφωνα με τον Ιαπωνικό Νόμο περί Πρόληψης του Άδικου Ανταγωνισμού (Unfair Competition Prevention Act).

Ιαπωνικός Νόμος περί Πρόληψης του Άδικου Ανταγωνισμού, Άρθρο 2
Παράγραφος 6: Σε αυτόν τον νόμο, το «εμπορικό μυστικό» αναφέρεται σε πληροφορίες που σχετίζονται με τεχνικές ή εμπορικές πτυχές χρήσιμες στην επιχειρηματική δραστηριότητα, όπως μέθοδοι παραγωγής ή πώλησης, που διατηρούνται ως μυστικά και δεν είναι γνωστές στο κοινό.

Όταν οι πληροφορίες αντιστοιχούν σε «εμπορικά μυστικά» σύμφωνα με τον Ιαπωνικό Νόμο περί Πρόληψης του Άδικου Ανταγωνισμού, η παράνομη αποκάλυψη ή η χρήση αυτών των πληροφοριών από κάποιον που γνωρίζει την παράνομη προέλευσή τους, μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αξίωσης για αποζημίωση ζημιών.

Τα Τρία Κριτήρια του Επιχειρηματικού Απορρήτου

Σύμφωνα με το άρθρο 2, παράγραφος 6 του Ιαπωνικού Νόμου Πρόληψης Αθέμιτου Ανταγωνισμού (不正競争防止法), το επιχειρηματικό απόρρητο αφορά πληροφορίες εντός της εταιρείας που πληρούν τρία κριτήρια, και μόνο αυτές που τα πληρούν θεωρούνται ως τέτοιες.

• Διαχείριση της Εμπιστευτικότητας: Διαχειρίζεται ως εμπιστευτικό
• Χρησιμότητα: Πληροφορίες τεχνικής ή επιχειρηματικής φύσης που είναι χρήσιμες στη μέθοδο παραγωγής, τη μέθοδο πώλησης ή άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες
• Μη Δημοσιότητα: Δεν είναι γνωστό στο ευρύ κοινό

Όχι όλες οι πληροφορίες εντός μιας εταιρείας αποτελούν επιχειρηματικό απόρρητο. Μόνο εκείνες που πληρούν τα τρία παραπάνω κριτήρια θεωρούνται ως τέτοιες και επομένως προστατεύονται νομικά. Έτσι, πληροφορίες όπως οι λίστες πελατών, τα νέα επιχειρηματικά σχέδια, οι πληροφορίες τιμολόγησης, τα εγχειρίδια ανταπόκρισης, καθώς και τεχνικές πληροφορίες όπως μέθοδοι παραγωγής, know-how, πληροφορίες για νέες ουσίες και σχέδια σχεδιασμού, προστατεύονται νομικά. Η αφαίρεση τέτοιων πληροφοριών δεν αποτελεί απλά παράβαση εταιρικών κανόνων αλλά μια πράξη που επισύρει νομικές κυρώσεις.

Ακόμη και αν αναγνωριστούν τα τρία κριτήρια και μια πληροφορία θεωρηθεί επιχειρηματικό απόρρητο, για να υπάρξει δικαστική προστασία όπως η διαταγή παύσης ή ποινικά μέτρα, πρέπει να έχει γίνει παράνομη αφαίρεση ή χρήση του απορρήτου από τρίτους που γνώριζαν την παράνομη προέλευσή του, δηλαδή να έχουν πληρωθεί τα κριτήρια για «αθέμιτο ανταγωνισμό» ή «παράβαση του επιχειρηματικού απορρήτου» όπως ορίζονται από το νόμο (Ιαπωνικός Νόμος Πρόληψης Αθέμιτου Ανταγωνισμού, άρθρο 2, παράγραφος 1, σημεία 4 έως 10, άρθρο 21, παράγραφος 1 και 3).

Σχετικά με τη Διαχείριση Εμπιστευτικότητας

Τα εμπορικά μυστικά είναι κατ’ ουσίαν πληροφορίες και δεν μπορούν να γίνουν δημόσια όπως τα δικαιώματα ευρεσιτεχνίας, γι’ αυτό δεν είναι εύκολο να κρίνουμε αν μια πληροφορία προστατεύεται ως εμπορικό μυστικό από το νόμο. Ο σκοπός της απαίτησης για διαχείριση εμπιστευτικότητας είναι να καθορίσει το αντικείμενο που μια επιχείρηση προτίθεται να διαχειριστεί ως μυστικό, λαμβάνοντας υπόψη τη φύση των εμπορικών μυστικών, προκειμένου να αποτρέψει την πιθανότητα οι άνθρωποι που έρχονται σε επαφή με το εμπορικό μυστικό να υποστούν απρόβλεπτες υποψίες εκ των υστέρων.

Για να ικανοποιηθεί η απαίτηση για διαχείριση εμπιστευτικότητας, δεν αρκεί η επιχείρηση να αναγνωρίζει υποκειμενικά την πληροφορία ως μυστική. Είναι απαραίτητο να εκφράζεται σαφώς η πρόθεση διαχείρισης του μυστικού στους εργαζομένους, ώστε να μπορούν εύκολα να αναγνωρίσουν αυτή την πρόθεση (με άλλα λόγια, να εξασφαλίζεται η δυνατότητα αναγνώρισης). Το ίδιο βασικό σκεπτικό ισχύει και για την εκφραση της πρόθεσης διαχείρισης του μυστικού προς τους εμπορικούς εταίρους.

Για αυτό το σκοπό, η πρώτη σκέψη είναι να προσδιορίσουμε το αντικείμενο μέσω συμφωνιών εμπιστευτικότητας. Πολλές εταιρείες έχουν αποκτήσει τέτοιες συμφωνίες και αν γίνουν σωστά, είναι ένα αποτελεσματικό μέσο. Ωστόσο, η χρήση προτύπων NDA (Συμφωνιών Εμπιστευτικότητας) που βρίσκονται εύκολα στο διαδίκτυο μπορεί να αποδειχθεί εντελώς άχρηστη όταν πραγματικά χρειαστεί.

Το “Εγχειρίδιο Προστασίας Εμπιστευτικών Πληροφοριών” από το Ιαπωνικό Υπουργείο Οικονομίας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, που περιλαμβάνει το “Υλικό Αναφοράς 2: Παραδείγματα Διαφόρων Συμβάσεων” και το “Παράδειγμα 4: Συμφωνία Εμπιστευτικότητας για την Εξέταση Επιχειρηματικής Συνεργασίας”, μπορεί να είναι χρήσιμο, αλλά πρέπει να θεωρήσουμε ότι οι “Συμφωνίες Εμπιστευτικότητας” αποκτούν νόημα μόνο όταν είναι κατάλληλα προσαρμοσμένες στο περιεχόμενο της εταιρείας.

Όταν τα εμπιστευτικά στοιχεία βρίσκονται σε έντυπη μορφή, θεωρείται ότι η δυνατότητα αναγνώρισης της πρόθεσης διαχείρισης του μυστικού από τους εργαζομένους εξασφαλίζεται με τη χρήση φακέλων για τη λογική διαχωρισμό από τις γενικές πληροφορίες και την επισήμανση των εγγράφων με την ένδειξη “Αυστηρά Εμπιστευτικό”. Εναλλακτικά, η αποθήκευση σε κλειδωμένα ντουλάπια ή χρηματοκιβώτια μπορεί να θεωρηθεί μέσο για την εξασφάλιση της δυνατότητας αναγνώρισης.

Στην περίπτωση που τα εμπιστευτικά στοιχεία βρίσκονται σε ηλεκτρονική μορφή, οι ακόλουθες μέθοδοι θεωρούνται ως επαρκείς μέτρα διαχείρισης εμπιστευτικότητας από την άποψη της διαχείρισης του μυστικού:

• Επικόλληση ετικέτας “Αυστηρά Εμπιστευτικό” στο μέσο αποθήκευσης
• Προσθήκη της ένδειξης “Αυστηρά Εμπιστευτικό” στο όνομα του ηλεκτρονικού αρχείου ή φακέλου
• Προσθήκη της ένδειξης “Αυστηρά Εμπιστευτικό” στα ηλεκτρονικά δεδομένα του αρχείου ώστε να εμφανίζεται στην οθόνη όταν ανοίγει το αρχείο (π.χ. προσθήκη στην κεφαλίδα ενός εγγράφου)
• Ρύθμιση κωδικού πρόσβασης για την προβολή του ηλεκτρονικού αρχείου που περιέχει το εμπορικό μυστικό ή του φακέλου που το περιέχει
• Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η επισήμανση στο μέσο αποθήκευσης, επικόλληση ετικέτας “Αυστηρά Εμπιστευτικό” στη θήκη ή το κουτί που αποθηκεύεται το μέσο

Επιπλέον, η χρήση εξωτερικού cloud για την αποθήκευση και διαχείριση των εμπορικών μυστικών δεν σημαίνει απώλεια της διαχείρισης εμπιστευτικότητας, εφόσον διαχειρίζονται ως μυστικά.

Σχετικά με την Χρησιμότητα

Αυτή η απαίτηση εστιάζει στον αποκλεισμό από τη νομική προστασία πληροφοριών που αντίκεινται στη δημόσια τάξη και τα ηθικά πρότυπα, όπως πληροφορίες για φοροδιαφυγή ή την εκροή επικίνδυνων ουσιών. Ωστόσο, για να αναγνωριστεί η “χρησιμότητα”, είναι απαραίτητο οι πληροφορίες να είναι αντικειμενικά χρήσιμες για την επιχειρηματική δραστηριότητα και να έχουν ευρύτερη εμπορική αξία.

Οι πληροφορίες που ικανοποιούν τα κριτήρια της διαχείρισης του απορρήτου και της μη δημοσιότητας συνήθως αναγνωρίζονται ως χρήσιμες. Ωστόσο, δεν περιορίζονται μόνο σε πληροφορίες που χρησιμοποιούνται ή εκμεταλλεύονται άμεσα στην επιχειρηματική δραστηριότητα, αλλά περιλαμβάνουν και πληροφορίες με έμμεση (δυνητική) αξία. Για παράδειγμα, δεδομένα από αποτυχημένες έρευνες μπορούν να βοηθήσουν στην εξοικονόμηση κόστους για έρευνα και ανάπτυξη, ενώ πληροφορίες για ελαττώματα προϊόντων είναι σημαντικές για την ανάπτυξη λογισμικού που χρησιμοποιεί τεχνολογίες AI υψηλής ακρίβειας για τον εντοπισμό ελαττωματικών προϊόντων. Ακόμη και αυτές οι λεγόμενες “αρνητικές πληροφορίες” μπορούν να αναγνωριστούν ως χρήσιμες.

Σχετικά με την Μη Δημοσιότητα

Η έννοια της “μη δημοσιότητας” αναφέρεται στην κατάσταση όπου ένα επιχειρησιακό μυστικό δεν είναι γνωστό στο κοινό ή δεν μπορεί να γίνει εύκολα γνωστό. Συγκεκριμένα, αυτό σημαίνει ότι οι πληροφορίες δεν περιλαμβάνονται σε εύκολα προσβάσιμες εκδόσεις εντός των ορίων μιας λογικής προσπάθειας, δεν μπορούν να συμπερανθούν ή να αναλυθούν εύκολα από δημόσια διαθέσιμες πληροφορίες ή προϊόντα και γενικά δεν είναι διαθέσιμες εκτός του ελέγχου του κατόχου τους.

Επιπλέον, ακόμη και αν οι πληροφορίες έχουν πραγματικά δημοσιευτεί στο παρελθόν σε ξένες εκδόσεις, η μη δημοσιότητα μπορεί να αναγνωριστεί αν στην περιοχή διαχείρισης των πληροφοριών αυτό το γεγονός δεν είναι γνωστό και η απόκτησή τους απαιτεί σημαντικό χρονικό και οικονομικό κόστος. Φυσικά, αν τρίτος επενδύσει αυτό το κόστος για να αποκτήσει ή να αναπτύξει το επιχειρησιακό μυστικό και στη συνέχεια να το δημοσιοποιήσει στην περιοχή διαχείρισης των πληροφοριών, καταστρατηγώντας την κατάσταση “γνωστό στο κοινό”, τότε η μη δημοσιότητα χάνεται.

Επιπρόσθετα, το γεγονός ότι διάφορα κομμάτια πληροφοριών έχουν δημοσιευτεί σε διάφορες εκδόσεις και μπορεί κάποιος να τα συλλέξει για να ανακατασκευάσει πληροφορίες που πλησιάζουν το επιχειρησιακό μυστικό, δεν σημαίνει αυτόματα ότι η μη δημοσιότητα ακυρώνεται. Αυτό συμβαίνει επειδή μπορεί να υπάρχει αξία στον τρόπο συνδυασμού των πληροφοριών, κάτι που μπορεί να καταστήσει τις πληροφορίες επιχειρησιακό μυστικό.

Παραδείγματα Αποφάσεων σε Πραγματικές Δίκες

Σε πραγματικές δίκες, πώς κρίνονται τα τρία κριτήρια της διαχείρισης του απορρήτου, της χρησιμότητας και της μη δημοσιότητας, καθώς και οι απαιτήσεις για «άδικο ανταγωνισμό» και «παραβίαση του εμπορικού απορρήτου» όπως ορίζονται στο άρθρο 2, παράγραφος 1, σημεία 4 έως 10, και στο άρθρο 21, παράγραφος 1 και 3 του Νόμου περί Πρόληψης του Άδικου Ανταγωνισμού (Japanese Unfair Competition Prevention Act)? Ας εξετάσουμε πραγματικά παραδείγματα αποφάσεων.

Υπάρχει ένα περιστατικό όπου ο ενάγων, μια εταιρεία που πουλάει γυναικεία άνετα παπούτσια για πελάτισσες με προβλήματα στα πόδια (όπως κότσι, επίπεδα πόδια, κάλους, O-σχήματα ποδιών, X-σχήματα ποδιών, ρευματοειδή πόδια, διαβητικά πόδια, μούδιασμα ποδιών κ.λπ.), και είχε συνάψει συμβόλαιο κατασκευής με την κατηγορούμενη εταιρεία Α, κατηγόρησε την εν λόγω εταιρεία για παράνομη αποκάλυψη των πρωτότυπων ξύλινων προτύπων που της είχε εμπιστευτεί στην κατηγορούμενη εταιρεία Β, και απαίτησε διακοπή της χρήσης και αποζημίωση βάσει του άρθρου 2, παράγραφος 1, σημείο 7 του Νόμου περί Πρόληψης του Άδικου Ανταγωνισμού (Japanese Unfair Competition Prevention Act).

Η ενάγουσα εταιρεία, που ασχολείται με τον σχεδιασμό, την προετοιμασία και τη χονδρική πώληση γυναικείων παπουτσιών, είχε εμπιστευτεί τα πρωτότυπα ξύλινα πρότυπα στην κατηγορούμενη εταιρεία Α, η οποία παράνομα τα αποκάλυψε στην κατηγορούμενη εταιρεία Β. Στη συνέχεια, η κατηγορούμενη εταιρεία Α παράνομα αντέγραψε τα πρότυπα και βάσει των τροποποιημένων προτύπων παρήγαγε δοκιμαστικά παπούτσια, τα οποία αποκάλυψε σε λιανοπωλητές. Κατά τη διάρκεια αυτών των ενεργειών, ο κατηγορούμενος C, πρώην υπάλληλος της ενάγουσας εταιρείας, σχεδίαζε την ανεξαρτητοποίησή του και πρότεινε στην κατηγορούμενη εταιρεία Α να συναλλάσσεται με την κατηγορούμενη εταιρεία Β. Οι ενέργειες όλων των κατηγορουμένων θεωρήθηκαν ότι αντιστοιχούν σε πράξεις που ορίζονται στα σημεία 4, 7 και 8 του άρθρου 2, παράγραφος 1 του Νόμου περί Πρόληψης του Άδικου Ανταγωνισμού (Japanese Unfair Competition Prevention Act), και η ενάγουσα εταιρεία απαίτησε από τους κατηγορουμένους να σταματήσουν τη χρήση και την αποκάλυψη των προτύπων και να πληρώσουν αποζημίωση για μη εκπλήρωση των υποχρεώσεων ή βάσει του άρθρου 4 και άλλων σχετικών διατάξεων του ίδιου νόμου.

Εκτίμηση της Διαχείρισης Εμπιστευτικότητας

Το δικαστήριο, σχετικά με τη διαχείριση της εμπιστευτικότητας, αποφάσισε ότι:

・Ο ενάγων είχε υπογράψει με τον κατηγορούμενο C μια δήλωση πίστης κατά την πρόσληψη, η οποία ανέφερε ότι «δεν θα αποκαλύψει ποτέ σε τρίτους κανένα εμπιστευτικό στοιχείο σχετικό με την επιχείρηση ή άλλα μυστικά της εταιρείας σας, τόσο κατά τη διάρκεια της απασχόλησης όσο και μετά την αποχώρηση»
・Στον κανονισμό εργασίας ως «απαγορευμένες πράξεις» ορίζονταν ότι «δεν πρέπει να χρησιμοποιείτε ή να αποκαλύπτετε εμπιστευτικές πληροφορίες ή επαγγελματικά μυστικά της εταιρείας ή των πελατών, καθώς και προσωπικά δεδομένα που κατέχει η εταιρεία ή οι πελάτες για σκοπούς πέραν των προβλεπόμενων, ούτε να τα χρησιμοποιείτε για προσωπικό όφελος (το οποίο ισχύει και μετά την αποχώρηση)», «να μην χρησιμοποιείτε τις εγκαταστάσεις, τα οχήματα, τα μηχανήματα, τα εργαλεία ή άλλα αντικείμενα ή πληροφορίες της εταιρείας χωρίς άδεια για σκοπούς πέραν των καθηκόντων σας»
・Τα πρωτότυπα ξύλινα μοντέλα και τα σχεδιαστικά δεδομένα που αντιστοιχούσαν στα master ξύλινα μοντέλα διαχειρίζονταν με αυστηρότητα
・Κανονικά, ο ενάγων δεν επέτρεπε στους εργαζομένους να χειρίζονται τα master ξύλινα μοντέλα ή τα πρωτότυπα ξύλινα μοντέλα

Βάσει των παραπάνω, το δικαστήριο αναγνώρισε ότι οι πληροφορίες σχεδιασμού διαχειρίζονταν ως εμπιστευτικές.

Εκτίμηση Χρησιμότητας

Όσον αφορά τη χρησιμότητα,

είναι σαφές ότι οι πληροφορίες σχεδιασμού της παρούσας υπόθεσης είναι χρήσιμες για την κατασκευή παπουτσιών άνεσης, επομένως μπορεί να λεχθεί ότι οι πληροφορίες σχεδιασμού αποτελούν τεχνικές πληροφορίες χρήσιμες για τη μέθοδο παραγωγής ή άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες.

Απόφαση του Περιφερειακού Δικαστηρίου του Τόκιο, 9 Φεβρουαρίου 2017 (2017)

έχει αναγνωριστεί.

Η κρίση σχετικά με τη μη δημοσιότητα

Όσον αφορά τη μη δημοσιότητα, ισχύει ότι «επειδή το δέρμα των παπουτσιών είναι εύκαμπτο, δεν είναι δυνατόν να αναπαραχθεί ακριβώς ο ξύλινος πατούς που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή ενός παπουτσιού από τα δερμάτινα παπούτσια που κυκλοφορούν στην αγορά και να αποκτηθούν οι πληροφορίες σχεδιασμού του», επομένως,

θα έπρεπε να λεχθεί ότι δεν είναι εύκολο να αναπαραχθεί ακριβώς ο ξύλινος πατούς με το ίδιο σχήμα και διαστάσεις, και δεν υπάρχουν συνθήκες που να επιτρέπουν την απόκτηση των σχεδιαστικών πληροφοριών αυτού του προϊόντος χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια ή άλλη εργασία, άρα τα σχεδιαστικά δεδομένα δεν είναι δημόσια γνωστά (μη δημοσιότητα).

（Όπως αναφέρεται παραπάνω）

Κατά συνέπεια, καθώς οι πληροφορίες σχεδιασμού πληρούν τις τρεις προϋποθέσεις της διαχείρισης του απορρήτου, της χρησιμότητας και της μη δημοσιότητας, θεωρούνται εμπορικό απόρρητο σύμφωνα με το άρθρο 2, παράγραφος 6 του Ιαπωνικού Νόμου για την Πρόληψη του Άδικου Ανταγωνισμού (Japanese Unfair Competition Prevention Act).

Εκτίμηση της Συναφότητας με Παράνομο Ανταγωνισμό

Επιπλέον, όσον αφορά την αξιολόγηση της συναφότητας των πράξεων των κατηγορουμένων με παράνομο ανταγωνισμό, οι κατηγορούμενοι φαίνεται ότι προδόθηκαν σημαντικά την εμπιστοσύνη του ενάγοντα, με τον οποίο είχαν συναλλαγές επί πολλά χρόνια, επιδιώκοντας να επωφεληθούν από την επιχείρηση του ενάγοντα, ενώ παράλληλα επιχειρούσαν να γίνουν ανταγωνιστές του, συναλλασσόμενοι με τον κατηγορούμενο C, ο οποίος ήταν υπάλληλος του ενάγοντα. Κατά συνέπεια, οι πράξεις τους έγιναν με σκοπό το παράνομο κέρδος και μπορεί να θεωρηθούν ως τέτοιες. Έτσι, οι πράξεις των κατηγορουμένων κρίθηκαν ως συναφείς με το άρθρο 2, παράγραφος 1, εδάφιο 7 του Νόμου Περί Πρόληψης Παράνομου Ανταγωνισμού (Japanese Unfair Competition Prevention Act), το οποίο αφορά τη χρήση ή την αποκάλυψη εμπορικών μυστικών με σκοπό το παράνομο κέρδος ή για να προκαλέσουν ζημιά στον κάτοχο των εμπορικών μυστικών. Ως αποτέλεσμα, διατάχθηκε η απαγόρευση της αποκάλυψης των ξύλινων μοντέλων, η επιστροφή τους στον ενάγοντα και η πληρωμή αποζημίωσης ύψους 3.635.640 γιεν (Japanese yen).

Συνοπτικά

Η παράνομη απόκτηση, χρήση και αποκάλυψη των εμπορικών μυστικών που κατέχει μια εταιρεία μπορεί να μειώσει τα κίνητρα για συνεχή προσπάθεια και να επηρεάσει αρνητικά την τάξη του ανταγωνισμού και, κατ’ επέκταση, την καινοτομία σε ολόκληρη την Ιαπωνία. Τα εμπορικά μυστικά αποτελούν πηγή ανταγωνιστικότητας για τις εταιρείες, και γι’ αυτό ακριβώς είναι απαραίτητη η ύπαρξη αποτελεσματικής διαχείρισης εμπορικών μυστικών που να ανταποκρίνεται στην πραγματική κατάσταση της επιχείρησης.