Εξήγηση των Κυρίων Σημείων της Αναθεώρησης του Ιαπωνικού Νόμου Ρύθμισης των Στοκέρ ~Σχετικά με τη Χρήση Συσκευών GPS~

Ο Νόμος Κατά του Στόκινγκ, ο οποίος ρυθμίζει τις ενέργειες των στόκερ που επαναλαμβάνουν την «καταδίωξη και άλλες συμπεριφορές», έχει την επίσημη ονομασία «Νόμος για τον Έλεγχο των Πράξεων Στόκινγκ και Σχετικών Θεμάτων» και θεσπίστηκε τον Νοέμβριο του 2000 (Νοέμβριος 2000), μετά το περιστατικό της δολοφονίας από στόκερ στην πόλη Οκεγάβα το προηγούμενο έτος.

Ο εν λόγω Νόμος Κατά του Στόκινγκ έχει τροποποιηθεί δύο φορές, ανταποκρινόμενος στις αλλαγές της εποχής και ειδικότερα στην εξέλιξη του διαδικτύου, το οποίο έχει αλλάξει τον τρόπο δράσης των στόκερ. Ωστόσο, στις 18 Μαΐου 2021 (18 Μαΐου 2021), η τρίτη τροποποίηση εγκρίθηκε στην Ολομέλεια της Κάτω Βουλής και θεσπίστηκε, με πλήρη εφαρμογή του νόμου να προβλέπεται για τον Αύγουστο.

Η τροποποίηση αυτή περιλαμβάνει τέσσερα κύρια σημεία:

1. Η απόκτηση πληροφοριών θέσης μέσω συσκευών GPS χωρίς συγκατάθεση
2. Η παρακολούθηση ή άλλες ενέργειες κοντά στον τόπο παρουσίας του θύματος
3. Η επίμονη αποστολή εγγράφων παρά την απόρριψη από τον παραλήπτη
4. Η εξέλιξη των διατάξεων που αφορούν τις απαγορευτικές εντολές και σχετικές μεθόδους

Θα αναλύσουμε τα κύρια σημεία της τροποποίησης του Νόμου Κατά του Στόκινγκ, εστιάζοντας στην «απόκτηση πληροφοριών θέσης μέσω συσκευών GPS χωρίς συγκατάθεση» και στην «παρακολούθηση ή άλλες ενέργειες κοντά στον τόπο παρουσίας του θύματος».

Ο Νόμος Περί Καταστολής του Στόκινγκ και οι Προηγούμενες Τροποποιήσεις του

Ο Νόμος Περί Καταστολής του Στόκινγκ (Ιαπωνικός ~) ορίζει τη συμπεριφορά του στόκινγκ ως την επαναλαμβανόμενη πράξη του «καταδίωξης κλπ.» προς ένα συγκεκριμένο άτομο, είτε για να ικανοποιήσει συναισθήματα αγάπης και άλλα θετικά συναισθήματα, είτε εξαιτίας της κακίας που προκύπτει όταν αυτά τα συναισθήματα δεν ικανοποιούνται.

Επιπλέον, οι πράξεις που θεωρούνται «καταδίωξη κλπ.» περιλαμβάνουν την καταδίωξη, την ενέδρα, την επιμονή στην επίσκεψη στην κατοικία ή άλλους χώρους, το περιπλανώμενο γύρω από την κατοικία ή άλλους χώρους, την παρακολούθηση, την απαίτηση για συνάντηση ή σχέση, την αγενή συμπεριφορά, τις απειλητικές κλήσεις ή τις συνεχόμενες τηλεφωνικές κλήσεις, την αποστολή ακαθαρσιών ή νεκρών ζώων, τη συκοφαντία, και τις πράξεις που προσβάλλουν τη σεξουαλική ντροπή.

Ο εν λόγω νόμος έχει τροποποιηθεί κάθε φορά που προέκυπταν προβλήματα με συμπεριφορές που δεν καλύπτονταν από τον νόμο.

Μετά το «Στόκινγκ Φονικό της Ζούσι» που συνέβη στην πόλη Ζούσι της επαρχίας Καναγκάουα το 2012, ο νόμος τροποποιήθηκε το 2013. Σε αυτή την τροποποίηση προστέθηκε η συνεχόμενη αποστολή μηνυμάτων μέσω email στις πράξεις που ρυθμίζονται από τον νόμο.

Επιπρόσθετα, μετά το «Αποτυχημένο Στόκινγκ Φονικό της Κογκανέι» που συνέβη στην πόλη Κογκανέι του Τόκιο το 2016, η τροποποίηση του νόμου του 2016 έκανε ευρύτερα ρυθμιζόμενες τις πράξεις στόκινγκ μέσω της χρήσης ηλεκτρονικών επικοινωνιών, όπως η συνεχόμενη αποστολή μηνυμάτων στα social media όπως το Twitter και οι εμμονικές αναρτήσεις σε blogs (διαδικτυακό στόκινγκ).

Ταυτόχρονα, ο νόμος που απαιτούσε την καταγγελία από το θύμα για να προχωρήσει η δίωξη, μετατράπηκε σε νόμο που δεν απαιτεί την καταγγελία από το θύμα για να ενεργοποιηθεί.

Ωστόσο, ακόμη και μετά από αυτές τις τροποποιήσεις, καθώς η τεχνολογία προχωρούσε, οι μορφές στόκινγκ άλλαζαν, και άρχισαν να εμφανίζονται περιπτώσεις όπου κάποιος τοποθετούσε κρυφά GPS στο αυτοκίνητο του πρώην συντρόφου του για να λαμβάνει τις πληροφορίες τοποθεσίας του.

Η αστυνομία αντιμετώπιζε τις πράξεις παρακολούθησης με τη χρήση συσκευών GPS ως πιθανές περιπτώσεις «παρακολούθησης κοντά στην κατοικία ή άλλους χώρους». Ωστόσο, τον Ιούλιο του 2020, το Ανώτατο Δικαστήριο έδωσε την πρώτη απόφαση ότι οι πράξεις με τη χρήση GPS δεν ανήκουν στην «παρακολούθηση» που απαγορεύει ο ισχύων Νόμος Περί Καταστολής του Στόκινγκ, κάνοντας την επιβολή του νόμου σε τέτοιες πράξεις δυσκολότερη και επιταχύνοντας την ανάγκη για περαιτέρω τροποποίηση.

https://monolith.law/reputation/stalker-regulation-law[ja]

Η Πρόσφατη Αναθεώρηση και η “Παρακολούθηση”

Το Άρθρο 2, Παράγραφος 1, Εδάφιο 1 του Ιαπωνικού Νόμου για την Καταστολή των Στόκερ (Στόκερ Καταστολής Νόμος) ορίζει:

Νόμος για τη Ρύθμιση των Πράξεων των Στόκερ κ.λπ.
(Ορισμός) Άρθρο 2
Σε αυτόν τον νόμο, ο όρος “παρακολούθηση κ.λπ.” αναφέρεται στην εκτέλεση οποιασδήποτε από τις ακόλουθες πράξεις προς ένα συγκεκριμένο άτομο ή τον/την σύζυγό του/της, τους άμεσους συγγενείς ή συγκατοίκους, ή άλλους που έχουν στενή κοινωνική σχέση με το συγκεκριμένο άτομο, με σκοπό την ικανοποίηση των συναισθημάτων αγάπης ή άλλων θετικών συναισθημάτων, ή των συναισθημάτων κακίας που προκύπτουν από τη μη ικανοποίηση αυτών των συναισθημάτων:
1. Παρακολούθηση, ενέδρα, εμπόδιση της πορείας, παρακολούθηση κοντά στην κατοικία, τον χώρο εργασίας, το σχολείο ή άλλους τόπους όπου συνήθως βρίσκεται το άτομο (εφεξής αναφερόμενος ως “κατοικία κ.λπ.”), επιβολή παρουσίας στην κατοικία κ.λπ., ή ασκόπως περιφέρεσθαι κοντά στην κατοικία κ.λπ.

Το ζήτημα που προέκυψε αυτή τη φορά αφορούσε τη διάταξη που αναφέρεται στην “παρακολούθηση” κοντά στην “κατοικία, τον χώρο εργασίας, το σχολείο ή άλλους τόπους όπου συνήθως βρίσκεται το άτομο”.

Το ζήτημα που προέκυψε

Το ζήτημα που προέκυψε αφορούσε την παρακολούθηση μιας θύματος (τότε 28 ή 29 ετών), όπου ο κατηγορούμενος από τις 23 Απριλίου 2016 μέχρι τις 23 Φεβρουαρίου 2017, για περίπου δέκα μήνες, είχε τοποθετήσει πάνω από 600 φορές μια ηλεκτρονική συσκευή με λειτουργία GPS στο αυτοκίνητο του θύματος, το οποίο σταθμευόταν σε πάρκινγκ κομμωτηρίου στην πόλη Σασεμπό της Ναγκασάκι και άλλες τοποθεσίες, παρακολουθώντας τις κινήσεις του θύματος.

Το κομμωτήριο αυτό ήταν ένα μέρος που το θύμα επισκεπτόταν συχνά, καθώς εργαζόταν εκείνη την περίοδο σε ένα ιζακάγια (ιαπωνικό παμπ) και συνήθιζε να πηγαίνει στο κομμωτήριο για να ετοιμαστεί πριν από την εργασία της. Στάθμευε το αυτοκίνητό της στο πάρκινγκ του κομμωτηρίου κάθε φορά που το επισκεπτόταν. Από τον Ιούνιο του 2016 μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου του 2017, το θύμα εργαζόταν σε ένα άλλο ιζακάγια και συχνά στάθμευε το αυτοκίνητό της εκεί όταν εργαζόταν.

Η μπαταρία της συσκευής GPS είχε τη δυνατότητα να λειτουργεί συνεχώς για μέγιστο χρόνο 240 ωρών με μόλις 2 ώρες φόρτισης, επομένως ο κατηγορούμενος πήγαινε περίπου κάθε εβδομάδα μαζί με έναν φίλο του στο πάρκινγκ του κομμωτηρίου και άλλες τοποθεσίες για να ελέγξει την παρουσία του αυτοκινήτου, να αφαιρέσει τη συσκευή GPS για φόρτιση χωρίς να γίνει αντιληπτός από το θύμα ή άλλους, να τη φορτίσει στο σπίτι του και στη συνέχεια να την τοποθετήσει ξανά στο αυτοκίνητο του θύματος, επαναλαμβάνοντας αυτή τη διαδικασία πολλές φορές.

Όταν ο κατηγορούμενος αφαιρούσε ή τοποθετούσε τη συσκευή GPS, ο φίλος του παρέμενε μέσα στο αυτοκίνητο που χρησιμοποιούσαν για να μεταβούν στο σημείο, παρακολουθώντας αν κάποιος πλησίαζε ή αν κάποιο αστυνομικό όχημα περνούσε από την περιοχή.

Η απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου

Στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο, ο συνήγορος υπεράσπισης υποστήριξε ότι η πράξη του κατηγορούμενου δεν αντιστοιχούσε στην πράξη του “να παρακολουθεί κάποιον από κοντά” σύμφωνα με το άρθρο 2, παράγραφος 1, εδάφιο 1 του Νόμου περί Ρύθμισης Δράσεων Στόκερ και άλλων Σχετικών Πράξεων (Japanese Anti-Stalking Act), ωστόσο το δικαστήριο αποφάσισε:

Η πράξη της τοποθέτησης συσκευής GPS σε αυτοκίνητο για να εντοπίζεται η τοποθεσία του θύματος εκλαμβάνεται επίσης ως μία μορφή “παρακολούθησης”.
Και ενώ η “παρακολούθηση” σύμφωνα με το νόμο πραγματοποιείται “κοντά στην κατοικία, τον τόπο εργασίας, το σχολείο ή άλλο συνηθισμένο τόπο παραμονής του (συγκεκριμένου ατόμου)”, το αυτοκίνητο που χρησιμοποιεί καθημερινά το θύμα διαφέρει στο ότι είναι κινητό, αλλά όταν τοποθετείται συσκευή GPS σε αυτοκίνητο όπως στην παρούσα υπόθεση, είναι δυνατόν να εντοπίζεται και να γνωρίζεται η τοποθεσία του συγκεκριμένου ατόμου όπου κι αν βρίσκεται, έτσι το αυτοκίνητο, όσο χρησιμοποιείται καθημερινά από το συγκεκριμένο άτομο ως μέσο μετακίνησης, θεωρείται σκόπιμο να αντιμετωπίζεται ως “άλλος συνηθισμένος τόπος παραμονής”.

Δικαστήριο Σάγκα (Saga District Court), απόφαση 22 Ιανουαρίου 2018 (2018)

Κατά συνέπεια, ο κατηγορούμενος κρίθηκε ως ο οργανωτής που εμπλέκει συνεργούς και για περίπου 10 μήνες, πραγματοποίησε πολλαπλές παρακολουθήσεις, διαπράττοντας έτσι πράξεις στόκερ.

Επιπλέον, το αίσθημα τρόμου και δυσφορίας που προκλήθηκε στο θύμα δεν μπορεί να αγνοηθεί, και παρά το γεγονός ότι ο κατηγορούμενος είχε καταδικαστεί τον Οκτώβριο του 2013 (2013) για κλοπή με ποινή φυλάκισης ενός έτους και έξι μηνών με αναστολή για τρία χρόνια, ξεκίνησε την εν λόγω παράνομη δράση κατά τη διάρκεια της περιόδου αναστολής, δείχνοντας μια σαφή περιφρόνηση των κοινωνικών κανόνων, και γι’ αυτό του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης έξι μηνών.

Η πλευρά του κατηγορούμενου δεν συμφώνησε με αυτό και άσκησε έφεση.

Η Απόφαση του Εφετείου

Το Εφετείο, παρόλο που αποδέχθηκε όλα τα επιχειρήματα της εισαγγελίας σχετικά με την “αναγνώριση των γεγονότων”, κατέληξε σε διαφορετικό συμπέρασμα. Αρχικά, όσον αφορά την αναγνώριση των γεγονότων, το δικαστήριο αναγνώρισε ότι ο κατηγορούμενος, για περίπου 10 μήνες, είχε πολλαπλές φορές αναζητήσει τη θέση των GPS συσκευών, αποκτώντας έτσι πολλαπλές τοποθεσίες του θύματος, όπως το σπίτι του, τον τόπο εργασίας του, το πάρκινγκ του κομμωτηρίου και την περιοχή Α, καθώς και διάφορες άλλες τοποθεσίες στις περιοχές του Ναγκασάκι και του Σάγκα όπου το θύμα είχε επισκεφθεί με το αυτοκίνητο. Στη συνέχεια, το δικαστήριο αποφάσισε ως εξής σχετικά με το “παρακολούθηση”:

“Παρακολούθηση” γενικά εκλαμβάνεται ως η πράξη παρατήρησης των κινήσεων και της συμπεριφοράς ενός αντικειμένου μέσω των αισθητήριων οργάνων όπως η όραση. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο νόμος περιορίζει την “παρακολούθηση” μόνο σε εκείνες που γίνονται κοντά στην κατοικία του θύματος και άλλα τέτοια μέρη. Επομένως, στην παρούσα υπόθεση, η πράξη της τοποθέτησης της συσκευής GPS στο αυτοκίνητο και η αναζήτηση της θέσης του για να κατανοηθούν οι κινήσεις του ατόμου, πραγματοποιήθηκε μακριά από το συνηθισμένο μέρος διαμονής του θύματος, χρησιμοποιώντας κινητό τηλέφωνο για να συνδεθεί με την ιστοσελίδα της εταιρείας που παρέχει τις πληροφορίες θέσης μέσω της συσκευής GPS, και επομένως δεν αποτελεί “παρακολούθηση” όπως ορίζεται από τον νόμο, καθώς δεν πραγματοποιείται κοντά στην κατοικία του θύματος ή με τη χρήση των αισθητήριων οργάνων για την παρατήρηση των κινήσεων του θύματος.

Απόφαση του Εφετείου του Φουκουόκα, 21 Σεπτεμβρίου 2018 (2018)

Το δικαστήριο αποφάσισε ότι η πράξη της τοποθέτησης της συσκευής GPS στο αυτοκίνητο και η αναζήτηση της θέσης του για να κατανοηθούν οι κινήσεις του ατόμου, που πραγματοποιείται μακριά από το συνηθισμένο μέρος διαμονής του θύματος και όχι κοντά στην κατοικία του, δεν αποτελεί “παρακολούθηση” όπως ορίζεται από τον Ιαπωνικό Νόμο Περί Παρακολούθησης Στόκερ και κατά συνέπεια ακύρωσε την αρχική απόφαση, παραπέμποντας την υπόθεση πίσω στο Περιφερειακό Δικαστήριο του Σάγκα.

Η εισαγγελία διαφώνησε με αυτό και άσκησε έφεση.

Η Απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου

Απέναντι στην έφεση της εισαγγελίας, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε:

Το Άρθρο 2, Παράγραφος 1, Εδάφιο 1 του Ιαπωνικού Νόμου Περί Καταστολής Στοκερισμού καθορίζει την πράξη της “παρακολούθησης κοντά στην κατοικία, τον χώρο εργασίας, το σχολείο ή άλλο συνήθη τόπο παραμονής (κατοικία κ.λπ.)” ενός συγκεκριμένου ατόμου ή κάποιου που έχει στενή κοινωνική σχέση με αυτό, λόγω θετικών συναισθημάτων ή άλλων. Σύμφωνα με το περιεχόμενο και το σκοπό αυτής της διάταξης, για να θεωρηθεί ότι μια πράξη αποτελεί “παρακολούθηση κοντά στην κατοικία κ.λπ.”, ακόμα και με τη χρήση συσκευών, απαιτείται να πραγματοποιείται παρατήρηση των κινήσεων του συγκεκριμένου ατόμου ή των συνδεδεμένων με αυτό ατόμων σε συγκεκριμένο τόπο κοντά στην “κατοικία κ.λπ.”.

Απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, 30 Ιουλίου 2020 (Reiwa 2)

Κρίθηκε ότι η εντοπισμός της θέσης του αυτοκινήτου του θύματος πραγματοποιήθηκε από απόσταση από το πάρκινγκ και άλλους τόπους, και ότι οι πληροφορίες για τη θέση του κινούμενου αυτοκινήτου δεν αφορούν τις κινήσεις του θύματος κοντά στο πάρκινγκ κ.λπ.

Επειδή η πράξη του κατηγορούμενου δεν πληροί τα ανωτέρω κριτήρια, δεν θεωρείται ότι αντιστοιχεί στην “παρακολούθηση κοντά στην κατοικία κ.λπ.”, και έτσι, το Ανώτατο Δικαστήριο κρίνει ότι είναι σκόπιμο να διατηρηθεί η απόφαση του Εφετείου που επέστρεψε την υπόθεση στο Δικαστήριο Πρώτου Βαθμού και απέρριψε την έφεση.

Τρίτη Τροποποίηση του Νόμου Περί Καταστολής του Στόκινγκ

Μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, αναδύθηκε η ανάγκη αντιμετώπισης περιστατικών στόκινγκ με τη χρήση συσκευών GPS. Έτσι, τον Οκτώβριο του 2020 (Ρέιβα 2), συστάθηκε η “Επιτροπή Ειδικών για την Εξέταση του Τρόπου Ρύθμισης των Πράξεων Στόκινγκ και Συναφών Θεμάτων”, και μετά από τέσσερις συνεδριάσεις, τον Ιανουάριο του 2021 (Ρέιβα 3), συντάχθηκε η “Έκθεση (Πρόταση) για την Ρύθμιση των Πράξεων Στόκινγκ και Συναφών Θεμάτων”, η οποία εξέτασε τα τέσσερα σημεία που αναφέρθηκαν στην εισαγωγή. Ακολουθώντας αυτό, στις 18 Μαΐου 2021 (Ρέιβα 3), η τρίτη τροποποίηση εγκρίθηκε και έγινε νόμος στην Ολομέλεια της Κάτω Βουλής.

Η τροποποίηση περιλαμβάνει την “επέκταση των πράξεων που υπόκεινται σε ρύθμιση” και συγκεκριμένα, την “απόκτηση θέσης μέσω GPS χωρίς συναίνεση”, που περιλαμβάνει:

• Την απόκτηση πληροφοριών θέσης από συσκευή καταγραφής ή αποστολής θέσης (όπως συσκευές GPS) που κατέχει ο αντίπαλος, χωρίς τη συναίνεσή του.
• Την πράξη της τοποθέτησης συσκευών GPS ή παρόμοιων σε αντικείμενα που κατέχει ο αντίπαλος, χωρίς τη συναίνεσή του.

Έτσι, η πράξη της παρακολούθησης της τοποθεσίας μέσω συσκευών GPS ή εφαρμογών σε έξυπνα τηλέφωνα έγινε επίσης αντικείμενο ρύθμισης, και η ίδια η πράξη της τοποθέτησης τέτοιων συσκευών υπόκειται σε ρύθμιση.

Επιπλέον, στο πλαίσιο της “επιτήρησης στην περιοχή όπου βρίσκεται ο αντίπαλος”, οι τοποθεσίες που ρυθμίζονται για την αποφυγή επιτήρησης ή επιβολής από τον δράστη, επεκτάθηκαν από το σπίτι, τον χώρο εργασίας ή το σχολείο του θύματος, σε άλλους χώρους όπως καταστήματα που επισκέπτεται το θύμα, δηλαδή “στην περιοχή όπου βρίσκεται ο αντίπαλος”.

Στο μέλλον, θα είναι δυνατή η ρύθμιση περιστατικών όπως “η μυστική τοποθέτηση GPS σε αυτοκίνητο και η απόκτηση των πληροφοριών θέσης”. Όχι μόνο αυτό, αλλά και η επιτήρηση ή επιβολή στην περιοχή όπου βρίσκεται ο αντίπαλος, βασισμένη σε πληροφορίες για τον προορισμό του θύματος που δημοσιεύτηκαν στα κοινωνικά δίκτυα την ίδια μέρα ή σε πληροφορίες για δημόσιες εκδηλώσεις που είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο, θα υπόκεινται επίσης σε ρύθμιση.

Συνοπτικά

Στην παρούσα αναθεώρηση, εξηγήσαμε την “επέκταση των ρυθμιζόμενων πράξεων” που περιλαμβάνει την “απόκτηση πληροφοριών θέσης μέσω συσκευών GPS χωρίς συγκατάθεση” και το “παρακολούθηση ή παρόμοιες ενέργειες κοντά στον τόπο παρουσίας του αντιμέρους”.

Όσον αφορά τα υπόλοιπα δύο σημεία, “την ενέργεια της συνεχούς αποστολής εγγράφων παρά την άρνηση” και “την εξέλιξη των διατάξεων που αφορούν τις μεθόδους εκδόσεως απαγορευτικών διαταγών κλπ.”, θα τα εξηγήσουμε παρακάτω.

https://monolith.law/reputation/stalker-regulatory-law-amendment-letter[ja]

Οδηγίες για τα Μέτρα από το Δικηγορικό μας Γραφείο

Το Δικηγορικό Γραφείο Monolith είναι εξειδικευμένο στον τομέα της πληροφορικής, και ειδικότερα στο δίκαιο του διαδικτύου και της νομοθεσίας. Καθώς τα περιστατικά στοκινγκ εντείνονται, υπάρχει ο κίνδυνος διασποράς προσωπικών στοιχείων και αβάσιμων συκοφαντικών δηλώσεων στο διαδίκτυο. Τέτοιου είδους ζημιές αρχίζουν να αποτελούν σημαντικό πρόβλημα ως “ψηφιακά τατουάζ”, και το γραφείο μας προσφέρει λύσεις για την αντιμετώπιση των “ψηφιακών τατουάζ”. Παρακαλούμε διαβάστε το παρακάτω άρθρο για περισσότερες λεπτομέρειες.