Πού Είναι η Γραμμή της «Κλοπής» Μουσικής Μελωδίας; Εξηγώντας την Περίπτωση Αντιγραφής και Δευτερογενούς Έργου μέσω του Παραδείγματος «Πάμε Παντού vs Το Συμβάν του Μνημείου της Μνήμης»

Το ζήτημα της “αντιγραφής” μιας μουσικής μελωδίας αποτελεί ένα περίπλοκο πεδίο που βρίσκεται στο σταυροδρόμι της δημιουργικότητας και των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Ειδικότερα, η διάσημη περίπτωση “Let’s Go Anywhere vs. Memorial Tree” παρέχει ένα σημαντικό προηγούμενο στην ερμηνεία της αντιγραφής και των δευτερογενών έργων.

Σε αυτό το άρθρο, θα αναλύσουμε τον νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας και τις σχετικές περιπτώσεις από την οπτική γωνία του πότε η μουσική θεωρείται “αντιγραφή”. Αυτό το θέμα είναι πιθανό να έχει σημαντική σημασία για όσους ενδιαφέρονται για δημιουργική δραστηριότητα και προστασία πνευματικών δικαιωμάτων.

Τι είναι η “Αντιγραφή” και τα “Δευτερεύοντα Έργα” στον Νόμο περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας

Η αντιγραφή αναφέρεται στη δημιουργία ενός αντικειμένου που είναι ίδιο με το αρχικό, ή στην αναπαραγωγή κάτι ακριβώς όπως το πρωτότυπο. Στον Νόμο περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας, αναφέρεται:

Νόμος περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Δικαίωμα Αντιγραφής)

Άρθρο 21: Ο δημιουργός έχει το αποκλειστικό δικαίωμα να αντιγράφει το έργο του.

Η αντιγραφή ενός έργου χωρίς την άδεια του δημιουργού αποτελεί παραβίαση του δικαιώματος αντιγραφής. Στη μουσική, η αντιγραφή συχνά αναφέρεται ως “κλοπή” ή “αντιγραφή” και προκαλεί συχνά σάλο.

Από την άλλη πλευρά, στον Νόμο περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας, η ενορχήστρωση ενός μουσικού έργου ορίζεται ως δευτερεύον έργο και επιτρέπεται να δημιουργηθεί με την άδεια του δημιουργού.

Νόμος περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας Άρθρο 27 (Δικαιώματα Μετάφρασης, Ενορχήστρωσης κ.ά.)

Ο δημιουργός έχει το αποκλειστικό δικαίωμα να μεταφράζει, να ενορχηστρώνει, να μετασχηματίζει ή να διασκευάζει το έργο του, να το μετατρέπει σε ταινία ή να το αντιγράφει με άλλο τρόπο.

Θα αναλύσουμε την αντιγραφή και τα δευτερεύοντα έργα, παραθέτοντας ως παράδειγμα μια δικαστική υπόθεση που προκάλεσε μεγάλη συζήτηση.

「どこまでも行こうvs記念樹事件」

Η δίκη αυτή αφορά την υπόθεση όπου ο κύριος Ασει Κομπαγιάσι, ο συνθέτης του τραγουδιού “Πάμε παντού” (1966), και οι κάτοχοι των δικαιωμάτων του, η εταιρεία Καναϊ Μιουζικ Πάμπλισινγκ, κατηγόρησαν τον κύριο Κατσουχίσα Χαττόρι, συνθέτη του “Δέντρο της Μνήμης” (1992), για αντιγραφή. Ο κύριος Κομπαγιάσι, ως ενάγων, ζήτησε αποζημίωση για παραβίαση του δικαιώματος στην αναγνώριση του ονόματος του δημιουργού και του δικαιώματος στη διατήρηση της ταυτότητας του έργου, ενώ η Καναϊ Μιουζικ Πάμπλισινγκ ζήτησε αποζημίωση για παραβίαση του δικαιώματος αντιγραφής. Από την άλλη πλευρά, ο κατηγορούμενος κύριος Χαττόρι υποστήριξε ότι το “Δέντρο της Μνήμης” είναι ένα διαφορετικό μουσικό κομμάτι από το “Πάμε παντού” και αντέκρουσε με αγωγή ζητώντας την επιβεβαίωση των δικαιωμάτων του ως δημιουργού του έργου.

Σχετικό άρθρο: Κίνδυνοι παραβίασης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας όπως πατέντες, εμπορικά σήματα και πνευματικά δικαιώματα και πώς να τους αντιμετωπίσετε[ja]

Σχετικό άρθρο: Εξήγηση της διαδικασίας για δίκες σχετικά με δυσφήμιση και αντεγκλήσεις[ja]

Η απόφαση του πρωτόδικου δικαστηρίου: Απόρριψη των αιτημάτων του ενάγοντα

Ο ενάγων υποστήριξε ότι περίπου το 72% των νοτών στα δύο τραγούδια είναι ίδιες και οι υπόλοιπες νότες μπορούν να συνυπάρξουν στην ίδια αρμονία, και ότι με τεχνικές ενορχήστρωσης, τα τραγούδια μπορούν να μετατραπούν άμεσα σε παραλλαγές χωρίς να υπερβαίνουν το επίπεδο της αναγνωρισιμότητας, επομένως υπάρχει ταυτότητα στις μελωδίες των δύο τραγουδιών.

Επιπλέον, υποστήριξε ότι το τραγούδι “Πουθενά και Παντού” έχει δημοσιευθεί σε πολλές εκδοχές, έχει συμπεριληφθεί σε σχολικά βιβλία και έχει κυκλοφορήσει σε αρκετά βινύλια, CD και εκδόσεις, γνωστό σε τέτοιο βαθμό που κανείς δεν το αγνοεί, και επομένως είναι αδύνατον ο κατηγορούμενος να μην γνώριζε το τραγούδι, και ότι το “Δέντρο της Μνήμης” είναι μια αντιγραφή που βασίζεται στο “Πουθενά και Παντού”.

Από την άλλη πλευρά, ο κατηγορούμενος υποστήριξε ότι τμήματα της μελωδίας των δύο τραγουδιών προκαλούν διαφορετική εντύπωση στον ακροατή, ότι δεν υπάρχει ταυτότητα στη μορφή ή την αρμονία, και ότι τα διάφορα τμήματα του “Πουθενά και Παντού” αποτελούνται από συνεχόμενα μουσικά μοτίβα που είναι κοινά σε προηγούμενα αμερικανικά τραγούδια και ρωσικά λαϊκά, επομένως είναι πιθανό να δημιουργηθούν τυχαία παρόμοιες φράσεις ακόμα και χωρίς τη γνώση του “Πουθενά και Παντού”.

Αντιμετωπίζοντας αυτά τα επιχειρήματα, το Πρωτοδικείο του Τόκιο αποφάσισε ότι κατά την κρίση της ταυτότητας των δύο τραγουδιών, η ταυτότητα της μελωδίας πρέπει να ληφθεί υπόψη πρωτίστως, αλλά και άλλα στοιχεία πρέπει να εξεταστούν όπου απαιτείται, συγκρίνοντας τα δύο τραγούδια φράση προς φράση για να κρίνει την ταυτότητα, αναγνωρίζοντας ότι υπάρχουν φράσεις που είναι σημαντικά παρόμοιες, αλλά δεν μπορεί να λεχθεί ότι υπάρχει ταυτότητα σε κάθε φράση, συμπεριλαμβανομένων αυτών των φράσεων.

Τα δύο τραγούδια, στο πιο σημαντικό στοιχείο για τη σύγκριση, τη μελωδία, δεν παρουσιάζουν ταυτότητα, και όσον αφορά την αρμονία, παρόλο που μπορεί να έχουν την ίδια βασική δομή, οι συγκεκριμένες αρμονίες διαφέρουν, όπως και ο ρυθμός. Έτσι, χωρίς να χρειάζεται να εξετάσουμε άλλα στοιχεία, δεν μπορεί να αναγνωριστεί ότι το “Δέντρο της Μνήμης” έχει ταυτότητα με το “Πουθενά και Παντού”, και επομένως δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι το “Δέντρο της Μνήμης” είναι αντιγραφή του “Πουθενά και Παντού”.

Πρωτοδικείο του Τόκιο, απόφαση της 18ης Φεβρουαρίου 2000 (2000)

Με αυτή την απόφαση, το δικαστήριο απέρριψε τα αιτήματα του κ. Κομπαγιάσι και άλλων, και αναγνώρισε ότι ο κ. Χαττόρι έχει τα δικαιώματα προσωπικότητας του δημιουργού για το “Δέντρο της Μνήμης”.

Ο κ. Κομπαγιάσι και άλλοι δεν συμφώνησαν με αυτό και έκαναν έφεση στο Εφετείο του Τόκιο.

Η Απόφαση του Εφετείου: Αναγνώριση των Αιτήσεων του Ενάγοντα

Οι εφεσίβλητοι, κύριοι Κομπαγιάσι και συνεργάτες, απέσυραν την κατηγορία για παραβίαση του δικαιώματος αντιγραφής κατά τη διάρκεια της εφετειακής δίκης. Αντ’ αυτού, υποστήριξαν ότι το έργο “Κινέντζου” (Δέντρο Μνήμης) αποτελεί δευτερογενές έργο όπως ορίζεται στο άρθρο 2, παράγραφος 1, εδάφιο 11 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας, και κατηγόρησαν για παραβίαση του δικαιώματος ενορχήστρωσης.

Ιαπωνικός Νόμος Πνευματικής Ιδιοκτησίας Άρθρο 2, Παράγραφος 1, Εδάφιο 11

Δευτερογενές έργο: Ένα έργο που δημιουργείται με τη μετάφραση, ενορχήστρωση, τροποποίηση ή διασκευή ενός έργου, ή με την προσαρμογή του σε ένα έργο κινηματογράφου ή με άλλη μορφή διασκευής.

Επομένως, η απόφαση δεν πρέπει να βασίζεται στο αν υπάρχει “αντιγραφή” αλλά αν υπάρχει “ενορχήστρωση”, και η μέθοδος σύγκρισης φράση προς φράση για την κρίση της ταυτότητας δεν είναι ιδιαίτερα κατάλληλη. Ο Ιαπωνικός Νόμος Πνευματικής Ιδιοκτησίας δεν ορίζει ειδικά την “ενορχήστρωση”, αλλά υπάρχει νομολογία που ορίζει την “διασκευή” γλωσσικών έργων ως:

(Διασκευή σημαίνει) μια πράξη που δημιουργεί ένα ξεχωριστό έργο, βασιζόμενο σε ένα υπάρχον έργο, διατηρώντας ταυτόχρονα την ουσιαστική ταυτότητα της έκφρασης και προσθέτοντας, αφαιρώντας ή αλλάζοντας συγκεκριμένες εκφράσεις, δημιουργώντας έτσι νέες ιδέες ή συναισθήματα με δημιουργικό τρόπο, έτσι ώστε οι αντιλαμβανόμενοι το έργο να μπορούν να αντιληφθούν άμεσα τα ουσιαστικά χαρακτηριστικά της έκφρασης του αρχικού έργου.

Απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ιαπωνίας, 28 Ιουνίου 2001 (2001)

Το δικαστήριο, ακολουθώντας αυτή τη νομολογία, ορίζει ότι η “ενορχήστρωση” είναι μια πράξη που δημιουργεί ένα ξεχωριστό μουσικό έργο, βασιζόμενο σε ένα υπάρχον μουσικό έργο, διατηρώντας την ουσιαστική ταυτότητα της έκφρασης και προσθέτοντας, αφαιρώντας ή αλλάζοντας συγκεκριμένες εκφράσεις, δημιουργώντας έτσι νέες ιδέες ή συναισθήματα με δημιουργικό τρόπο.

Στη συνέχεια, το δικαστήριο εξέτασε την ταυτότητα των δύο μουσικών έργων και διαπίστωσε ότι:

“Κινέντζου” (Δέντρο Μνήμης) δημιουργήθηκε βασιζόμενο στο υπάρχον μουσικό έργο “Ντόκο Μαντέμο Ικό” (Ας Πάμε Παντού), διατηρώντας την ουσιαστική ταυτότητα της έκφρασης και προσθέτοντας, αφαιρώντας ή αλλάζοντας συγκεκριμένες εκφράσεις, δημιουργώντας έτσι νέες ιδέες ή συναισθήματα με δημιουργικό τρόπο, και ως εκ τούτου, οι αντιλαμβανόμενοι το έργο μπορούν να αντιληφθούν άμεσα τα ουσιαστικά χαρακτηριστικά της έκφρασης του αρχικού έργου. Έτσι, η πράξη του κυρίου Χαττόρι να συνθέσει το “Κινέντζου” αποτελεί ενορχήστρωση του “Ντόκο Μαντέμο Ικό” σύμφωνα με τον Ιαπωνικό Νόμο Πνευματικής Ιδιοκτησίας, και στην παρούσα υπόθεση, όπου είναι σαφές ότι ο κύριος Χαττόρι δεν είχε την άδεια του κατόχου του δικαιώματος ενορχήστρωσης, της εταιρείας Καναί Ονγκακου Σιουππαν, η πράξη του κυρίου Χαττόρι παραβιάζει το δικαίωμα ενορχήστρωσης του εφεσίβλητου.

Απόφαση του Εφετείου Τόκιο, 6 Σεπτεμβρίου 2002 (2002)

Και έτσι, αναγνώρισε ότι το “Κινέντζου” είναι δευτερογενές έργο του “Ντόκο Μαντέμο Ικό” και ότι ο κύριος Χαττόρι παραβίασε τα δικαιώματα του αρχικού δημιουργού του έργου, του κυρίου Κομπαγιάσι.

Επιπλέον, το δικαστήριο κατέληξε ότι η πράξη του κυρίου Χαττόρι να συνθέσει το “Κινέντζου” αλλάζοντας το “Ντόκο Μαντέμο Ικό” χωρίς τη συγκατάθεση του κυρίου Κομπαγιάσι αποτελεί παραβίαση του δικαιώματος διατήρησης της ταυτότητας του έργου, και ότι η δημοσίευση του “Κινέντζου” ως αυτόνομο έργο του κυρίου Χαττόρι αποτελεί παραβίαση του δικαιώματος αναγνώρισης του δημιουργού. Ως εκ τούτου, διέταξε τον κύριο Χαττόρι να πληρώσει στον κύριο Κομπαγιάσι αποζημίωση για ηθική βλάβη ύψους 5 εκατομμυρίων γιεν και δικαστικά έξοδα ύψους 1 εκατομμυρίου γιεν, συνολικά 6 εκατομμύρια γιεν, και στην εταιρεία Καναί Ονγκακου Σιουππαν αποζημίωση ύψους 3.394.412 γιεν.

Ο κύριος Χαττόρι ασκήσει έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο της Ιαπωνίας, αλλά αυτή απορρίφθηκε (11 Μαρτίου 2003), και η απόφαση έγινε οριστική.

Συνοπτικά: Συμβουλευτείτε δικηγόρο για θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας

Στη δημιουργία έργων, όταν υπάρχει ένα αρχικό πρωτότυπο έργο, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή. Δεν είναι μόνο η απλή παραβίαση του δικαιώματος αντιγραφής που αποτελεί πρόβλημα, αλλά και το αν το έργο αποτελεί “δευτερογενές έργο” είναι μια σημαντική ζήτηση. Αυτό σχετίζεται με το βαθμό τροποποίησης ή διασκευής του αρχικού έργου. Τα όρια είναι πολύ λεπτά και συχνά απαιτείται επαλήθευση από ειδική οπτική γωνία για να αποφευχθούν νομικοί κίνδυνοι. Για τις επιχειρήσεις, συνιστάται ανεπιφύλακτα να λαμβάνουν νομικό έλεγχο από δικηγόρο ως μέρος της διαχείρισης κινδύνων.

Οδηγίες για τα Μέτρα από το Δικηγορικό μας Γραφείο

Το Δικηγορικό Γραφείο Monolith είναι εξειδικευμένο στον τομέα της πληροφορικής, και ειδικότερα στο δίκαιο του διαδικτύου και της νομοθεσίας. Τα ζητήματα πνευματικής ιδιοκτησίας απαιτούν ιδιαίτερα εξειδικευμένη κρίση. Το γραφείο μας αναλαμβάνει την κατάρτιση και αναθεώρηση συμβάσεων για διάφορα έργα, από εισηγμένες εταιρείες στο Χρηματιστήριο του Τόκιο μέχρι εταιρείες νεοφυείς. Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα σχετικά με πνευματικά δικαιώματα, παρακαλούμε ανατρέξτε στο παρακάτω άρθρο.

Τομείς εξειδίκευσης του Δικηγορικού Γραφείου Monolith: Νομικές υπηρεσίες ΙΤ και πνευματικής ιδιοκτησίας για διάφορες επιχειρήσεις[ja]