Είναι δυνατό το αίτημα αποκάλυψης πληροφοριών του αποστολέα μόνο με τη χρήση διεύθυνσης email; Εξηγούμε την περίπτωση όταν το όνομα είναι άγνωστο

Σε περίπτωση που υποστείτε δυσφήμιση στο διαδίκτυο, μπορείτε να ζητήσετε την αποκάλυψη των στοιχείων του αποστολέα (δράστη) βάσει του Νόμου για τον Περιορισμό της Ευθύνης των Παρόχων. Εάν εγκριθεί η αποκάλυψη πληροφοριών, συνήθως δημοσιοποιούνται το όνομα, η διεύθυνση, ο αριθμός τηλεφώνου και η διεύθυνση IP.

Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου μπορεί να γίνει γνωστή μόνο η διεύθυνση email. Αυτό συμβαίνει συγκεκριμένα όταν κατά την εγγραφή μέλους για τη δημιουργία μιας ιστοσελίδας, παρέχεται μόνο η διεύθυνση email ως προσωπικό στοιχείο, χωρίς την παροχή ονόματος και άλλων στοιχείων. Σε τέτοιες περιπτώσεις, τίθεται το ερώτημα αν η διεύθυνση email αποτελεί «πληροφορία αποστολέα» σύμφωνα με τον Νόμο για τον Περιορισμό της Ευθύνης των Παρόχων.

Θα αναλύσουμε την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου Πνευματικής Ιδιοκτησίας του Μαρτίου του 2021, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «αντιστοιχεί» σε τέτοια πληροφορία.

Νόμος Περιορισμού Ευθύνης Παρόχων

Ο Νόμος Περιορισμού Ευθύνης Παρόχων (επίσημη ονομασία: Νόμος για τον Περιορισμό της Ευθύνης Αποζημίωσης των Παρόχων Συγκεκριμένων Τηλεπικοινωνιακών Υπηρεσιών και την Αποκάλυψη Πληροφοριών του Αποστολέα) αφορά τη ρύθμιση της ευθύνης που αναλαμβάνουν οι πάροχοι και οι διαχειριστές φόρουμ όταν προκύπτουν προβλήματα όπως συκοφαντική δυσφήμιση ή παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων στο διαδίκτυο. Ο νόμος αυτός προβλέπει το δικαίωμα των παρόχων να διαγράφουν επιβλαβείς αναρτήσεις που παραβιάζουν το νόμο ή διάφορα δικαιώματα στις υπηρεσίες διαδικτύου που διαχειρίζονται, καθώς και το εύρος της ευθύνης διαχείρισης που τους αναλογεί.

https://monolith.law/reputation/provider-liability-limitation-law[ja]

Αποστολέας

Στο άρθρο 2, παράγραφος 4 του Νόμου Περιορισμού Ευθύνης Παρόχων, ο «αποστολέας» ορίζεται ως εξής:

Νόμος Περιορισμού Ευθύνης Παρόχων Άρθρο 2 (Ορισμοί)

4 Αποστολέας: Εκείνος που καταχωρεί πληροφορίες σε μέσο αποθήκευσης δεδομένων ειδικών τηλεπικοινωνιακών εγκαταστάσεων που χρησιμοποιούνται από τον πάροχο (περιορισμένο σε πληροφορίες που αποστέλλονται σε απροσδιόριστα πρόσωπα) ή εισάγει πληροφορίες σε συσκευή αποστολής των εν λόγω ειδικών τηλεπικοινωνιακών εγκαταστάσεων (περιορισμένο σε πληροφορίες που εισάγονται στη συσκευή αποστολής και αποστέλλονται σε απροσδιόριστα πρόσωπα).

Με άλλα λόγια, ο «αποστολέας» είναι εκείνος που πραγματοποιεί αναρτήσεις που συνιστούν συκοφαντική δυσφήμιση ή παραβιάζουν τα πνευματικά δικαιώματα στο διαδίκτυο.

Πληροφορίες Αποστολέα

Σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφος 1 του Νόμου Περιορισμού Ευθύνης Παρόχων, όταν τα δικαιώματα κάποιου παραβιάζονται μέσω της διακίνησης πληροφοριών σε ιστοσελίδες κ.λπ., ο παθών έχει το δικαίωμα να ζητήσει από τον πάροχο την αποκάλυψη πληροφοριών σχετικά με τον παραβάτη αποστολέα. Οι «πληροφορίες αποστολέα» που ορίζονται στο άρθρο 3 του Υπουργικού Διατάγματος του Υπουργείου Εσωτερικών (Υπουργικό Διάταγμα για τον Καθορισμό των Πληροφοριών Αποστολέα του Άρθρου 4, Παράγραφος 1 του Νόμου Περιορισμού Ευθύνης Παρόχων) περιλαμβάνουν τα εξής:

1. Το επώνυμο ή την επωνυμία του αποστολέα ή άλλου προσώπου που σχετίζεται με την αποστολή των παραβατικών πληροφοριών
2. Τη διεύθυνση του αποστολέα ή άλλου προσώπου που σχετίζεται με την αποστολή των παραβατικών πληροφοριών
3. Τον τηλεφωνικό αριθμό του αποστολέα (προστέθηκε με την τροποποίηση του διατάγματος στις 31 Αυγούστου 2020)
4. Την ηλεκτρονική διεύθυνση του αποστολέα
5. Την IP διεύθυνση και τον αριθμό θύρας που σχετίζονται με τις παραβατικές πληροφορίες
6. Τον κωδικό ταυτοποίησης χρήστη της υπηρεσίας διαδικτύου που προέρχεται από κινητό τηλέφωνο ή συσκευή PHS σχετιζόμενο με τις παραβατικές πληροφορίες
7. Τον αριθμό αναγνώρισης της κάρτας SIM που σχετίζεται με τις παραβατικές πληροφορίες
8. Την ημερομηνία και ώρα (timestamp) που οι παραβατικές πληροφορίες αποστάλθηκαν από τις συσκευές 5-7 στις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιεί ο πάροχος

Το επώνυμο και η διεύθυνση είναι φυσικά περιλαμβανόμενα στις πληροφορίες του αποστολέα, όπως και η ηλεκτρονική διεύθυνση.

https://monolith.law/reputation/disclosure-of-the-senders-information[ja]

Διαβούλευση Γνώμης

Για να προστατευθεί η ιδιωτικότητα του αποστολέα από αδικαιολόγητη παραβίαση, ο Νόμος Περιορισμού Ευθύνης Παρόχων ορίζει ότι όταν ο πάροχος λαμβάνει αίτημα για αποκάλυψη πληροφοριών αποστολέα, οφείλει να λάβει υπόψη τη γνώμη του αποστολέα πριν αποκαλύψει τις πληροφορίες, εκτός αν δεν είναι δυνατή η επικοινωνία με τον αποστολέα ή υπάρχουν άλλες ειδικές συνθήκες.

Νόμος Περιορισμού Ευθύνης Παρόχων Άρθρο 4, Παράγραφος 2

Ο πάροχος που λαμβάνει αίτημα για αποκάλυψη σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, εκτός αν δεν είναι δυνατή η επικοινωνία με τον αποστολέα ή υπάρχουν άλλες ειδικές συνθήκες, οφείλει να λάβει υπόψη τη γνώμη του αποστολέα πριν αποφασίσει για την αποκάλυψη.

Ο αποστολέας μπορεί κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας να εκφράσει την άποψή του σχετικά με την αποκάλυψη.

Εξέλιξη της Δίκης

Ο ενάγων, ο οποίος διανέμει ένα ηλεκτρονικό δελτίο μέσω του ιστότοπού του, απαίτησε από την κατηγορούμενη εταιρεία CyberAgent Inc. να αποκαλύψει τα στοιχεία εγγραφής του δημιουργού του ιστοτόπου (εφεξής αναφερόμενου ως X), τα οποία καταχωρήθηκαν κατά τη δημιουργία του ιστοτόπου, βάσει του Ιαπωνικού νόμου για τον Περιορισμό της Ευθύνης των Παρόχων Υπηρεσιών Διαδικτύου, καθώς ισχυρίστηκε ότι το περιεχόμενο του δελτίου του είχε αντιγραφεί και δημοσιευθεί στον ιστότοπο χωρίς άδεια.

Περίληψη της Υπόθεσης

Ο κατηγορούμενος είναι μια εταιρεία που ασχολείται με τη διαχείριση μέσων ενημέρωσης μέσω ιστολογίων και άλλων διαδικτυακών πλατφορμών, κατέχει τον τομέα ‘amebaownd.com’ και παρέχει την υπηρεσία ‘Ameba Ownd’, η οποία επιτρέπει σε οποιονδήποτε να δημιουργήσει δωρεάν ιστοσελίδες και άλλα μέσα ενημέρωσης ως πάροχος υπηρεσιών.

Σε αυτήν την υπηρεσία Ameba Ownd, ένα άτομο με άγνωστο όνομα, Χ, εγγράφηκε ως μέλος που μπορεί να λάβει την υπηρεσία και δημιούργησε μια ιστοσελίδα.

Ωστόσο, τα άρθρα που δημοσιεύτηκαν σε αυτήν την ιστοσελίδα ήταν αντίγραφα ενός email newsletter που είχε δημιουργήσει ο ενάγων, τα οποία ο Χ διανομήθηκε σε απροσδιόριστο αριθμό ανθρώπων για δημόσια πρόσβαση. Εξαιτίας αυτού, ο ενάγων ζήτησε την αποκάλυψη των στοιχείων του αποστολέα, καθώς θεώρησε ότι παραβιάστηκαν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας (δικαίωμα αντιγραφής, δικαίωμα δημόσιας μετάδοσης). Η ποσότητα του υλικού ήταν τόσο μεγάλη που αν εκτυπωνόταν σε χαρτί μεγέθους Α4, θα έφτανε τις 688 σελίδες.

Το κύριο ζήτημα διαφωνίας ήταν, με δεδομένο ότι γενικά οι διευθύνσεις email μπορούν να θεωρηθούν ως πληροφορίες αποστολέα σύμφωνα με το άρθρο 3 του κανονισμού του Ιαπωνικού Υπουργείου Εσωτερικών Υποθέσεων και Επικοινωνιών, εάν η διεύθυνση email που χρησιμοποιήθηκε κατά την εγγραφή μέλους για τη δημιουργία μιας ιστοσελίδας (χωρίς να παρέχονται προσωπικά στοιχεία όπως το όνομα κατά την εγγραφή, αλλά μόνο η διεύθυνση email) θα μπορούσε να θεωρηθεί ως πληροφορία αποστολέα.

Το Πρωτοδικείο απέρριψε το αίτημα για αποκάλυψη πληροφοριών

Το Πρωτοδικείο, αναφερόμενο στο άρθρο 2, παράγραφος 4 του Νόμου περί Περιορισμού Ευθύνης των Παρόχων (Japanese Provider Liability Limitation Law), το οποίο καθορίζει ρητά τον «αποστολέα» στο κείμενο, δήλωσε ότι ο σκοπός είναι να ορίσει σαφώς τον φορέα που τοποθετεί πληροφορίες που παραβιάζουν τα δικαιώματα τρίτων στη διαδικασία διακίνησης. Σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφος 1 και την Υπουργική Απόφαση αριθμός 3, ο «αποστολέας» περιορίζεται στο πρόσωπο που καταχωρεί πληροφορίες σε ένα μέσο αποθήκευσης ή εισάγει πληροφορίες σε μια συσκευή αποστολής. Εάν κατά την εγγραφή δεν παρέχονται προσωπικά στοιχεία όπως το όνομα αλλά μόνο μια διεύθυνση email, παραμένει ένα λογικό ερώτημα εάν ο εγγεγραμμένος παρέχει πραγματικά τη δική του διεύθυνση email. Επομένως, είναι δύσκολο να αναγνωριστεί ότι η καταχωρημένη διεύθυνση email ανήκει πραγματικά στο άτομο, και το δικαστήριο κατέληξε ότι η διεύθυνση email δεν αντιστοιχεί στις «πληροφορίες του αποστολέα» και απέρριψε το αίτημα για αποκάλυψη.

Το δικαστήριο διαπίστωσε ότι, παρόλο που οι όροι χρήσης της υπηρεσίας απαγορεύουν στα μέλη να δημοσιεύουν ψευδείς πληροφορίες στα στοιχεία εγγραφής τους, δεν υπάρχει διάταξη που να καθορίζει τη μέθοδο επιβεβαίωσης ότι τα στοιχεία εγγραφής αντιστοιχούν πραγματικά στο άτομο που εγγράφεται. Αντίθετα, υπάρχει διάταξη που επιτρέπει στον κατηγορούμενο να λαμβάνει μέτρα όπως τη διακοπή της χρήσης της υπηρεσίας, εάν κρίνεται ότι τα στοιχεία εγγραφής περιέχουν ψευδείς πληροφορίες ή η διεύθυνση email δεν λειτουργεί. Αυτό υποδηλώνει ότι υπάρχει πιθανότητα τα μέλη ή οι υποψήφιοι εγγεγραμμένοι να καταχωρούν πληροφορίες άλλων ατόμων ή φανταστικές πληροφορίες.

Επιπλέον, δεδομένου ότι σχεδόν όλα τα email newsletters που δημιούργησε ο ενάγων μετά την ίδρυση του εν λόγω ιστότοπου έχουν αναδημοσιευθεί χωρίς άδεια, φαίνεται ότι ο ιστότοπος δημιουργήθηκε για τέτοιου είδους παράνομες πράξεις. Επομένως, δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα ότι ο εγγεγραμμένος χρησιμοποίησε τη διεύθυνση email κάποιου άλλου ή μια φανταστική διεύθυνση κατά την ίδρυση του ιστότοπου.

Το δικαστήριο κατέληξε ότι η αποκάλυψη πληροφοριών επιτρέπεται μόνο όταν δεν υπάρχει λογική αμφιβολία και μπορεί να αναγνωριστεί σαφώς ότι κάποιος είναι ο αποστολέας.

Ο ενάγων υποστήριξε ότι, επειδή οι πάροχοι μέσω διαδικτύου δεν μπορούν να γνωρίζουν τον αναρτητή, εάν απαιτηθεί αυστηρά ο «αποστολέας» να είναι ο αναρτητής, τότε η αποκάλυψη της διεύθυνσης email του «αποστολέα» θα είναι σχεδόν αδύνατη νομικά. Πρότεινε ότι ο όρος «αποστολέας» δεν πρέπει να περιορίζεται στον αυστηρό νόημα του αποστολέα, αλλά να περιλαμβάνει επίσης αυτούς που πιθανολογείται ότι είναι αποστολείς.

Ωστόσο, όσον αφορά τη σημασία της «διεύθυνσης email του αποστολέα» στην Υπουργική Απόφαση αριθμός 3, το δικαστήριο συμφώνησε με την παραπάνω εξήγηση και δεν βρήκε λογικό λόγο να υιοθετήσει μια ερμηνεία που αποκλίνει από το άρθρο 2, παράγραφος 4 του νόμου. Η εν λόγω θέση του ενάγοντα είναι μια προσωπική άποψη και δεν έχει εγκριθεί.

Απόφαση του Πρωτοδικείου του Τόκιο, 25 Ιουνίου 2020 (2020)

Έτσι, το δικαστήριο δεν υιοθέτησε την άποψη του ενάγοντα ότι ο όρος «αποστολέας» δεν πρέπει να περιορίζεται στον αυστηρό νόημα του αποστολέα, αλλά να περιλαμβάνει επίσης αυτούς που πιθανολογείται ότι είναι αποστολείς, αποκαλώντας την «προσωπική άποψη».

Τέλος, το δικαστήριο δεν απάντησε στο επιχείρημα του ενάγοντα ότι, αν ο εγγεγραμμένος δεν είχε κάτι να φοβηθεί, τότε θα έπρεπε να έχουν προκύψει σχετικές πληροφορίες από την έρευνα του κατηγορούμενου, αλλά καμία τέτοια πληροφορία δεν έχει εμφανιστεί.

Στο Εφετείο έγινε αντίθετη κρίση

Ο ενάγων αμφισβήτησε την απόφαση πρώτου βαθμού και προσέφυγε σε έφεση, όπου το Εφετείο κατέληξε στην απόφαση ότι η διεύθυνση email που χρησιμοποιήθηκε κατά την εγγραφή μελών στην ιστοσελίδα αποτελεί «πληροφορία αποστολέα» και διέταξε την εταιρεία CyberAgent να αποκαλύψει τις πληροφορίες του αποστολέα.

Το Εφετείο επεσήμανε ότι οι πληροφορίες που απαιτούνται κατά την αίτηση εγγραφής στην υπηρεσία μελών περιλαμβάνουν τη διεύθυνση email, έναν προαιρετικό κωδικό πρόσβασης, την ημερομηνία γέννησης και το φύλο, και ότι ο εγγεγραμμένος χρήστης ολοκλήρωσε την προσωρινή εγγραφή εισάγοντας την αντίστοιχη διεύθυνση email και στη συνέχεια κάνοντας κλικ στο URL που περιείχε το email που του απέστειλε ο εναγόμενος για την ολοκλήρωση της εγγραφής.

Επιπλέον, η υπηρεσία αυτή δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τα μέλη που έχουν εγγραφεί χωρίς την εισαγωγή του κωδικού πρόσβασης που έχουν ορίσει κατά την εγγραφή, και ο εναγόμενος (εναγόμενος πρώτου βαθμού – CyberAgent) έχει αποστείλει ένα email στη διεύθυνση που παρέχεται από την πληροφορία, με τίτλο «Ειδοποίηση Αίτησης Γνώμης» σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφος 2 του Νόμου για τον Περιορισμό της Ευθύνης των Παρόχων, χωρίς να λάβει καμία απάντηση ή ειδοποίηση για σφάλμα αποστολής, επομένως είναι λογικό να θεωρηθεί ότι ο χρήστης που ολοκλήρωσε τη διαδικασία εγγραφής και ο χρήστης που χρησιμοποιεί την υπηρεσία είναι ο ίδιος άνθρωπος.

Ο εναγόμενος υποστήριξε ότι ακόμη και αν η διεύθυνση email του αρχικού χρήστη είχε καταχωρηθεί κατά την ίδρυση του ιστότοπου, υπήρχε η πιθανότητα να έχει μεταβιβαστεί η ταυτότητα και ο κωδικός πρόσβασης σε κάποιον άλλον αργότερα, αλλά το Εφετείο απέρριψε αυτό το επιχείρημα ως απλή αφηρημένη πιθανότητα που δεν επηρεάζει την προηγούμενη κρίση βάσει συγκεκριμένων περιστάσεων.

Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα στοιχεία, το Εφετείο κατέληξε στο συμπέρασμα:

Είναι λογικό να υποθέσουμε ότι ο αρχικός εγγεγραμμένος χρήστης, το μέλος και ο δημιουργός της ανάρτησης είναι ο ίδιος άτομο, και δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να ανατραπεί αυτή η υπόθεση.

Επομένως, μπορούμε να πούμε ότι η πληροφορία αποτελεί τη διεύθυνση email του δημιουργού της ανάρτησης και ότι αυτή η πληροφορία ανήκει στις «πληροφορίες αποστολέα» σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφος 1 του Νόμου.

Απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου για την Πνευματική Ιδιοκτησία, 11 Μαρτίου 2021 (2021)

Και έτσι, διέταξε την αποκάλυψη των πληροφοριών του αποστολέα, καθώς η έφεση του ενάγοντος για την αποκάλυψη των πληροφοριών είχε βάση.

Επιπρόσθετα, ο εναγόμενος είχε υποστηρίξει την πιθανότητα πολλαπλών ατόμων να διαχειρίζονται ή να ενημερώνουν την υπηρεσία, αλλά αυτό επίσης απορρίφθηκε ως αφηρημένη πιθανότητα που δεν επηρεάζει την κρίση βάσει των συγκεκριμένων περιστάσεων της υπόθεσης, και ακόμη και αν ο αρχικός εγγεγραμμένος χρήστης είχε δημιουργήσει την ανάρτηση σε συνεργασία με άλλους, αυτό δεν σημαίνει ότι η πληροφορία δεν ανήκει στις «πληροφορίες αποστολέα» σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφος 1 του Νόμου.

Συνοπτικά

Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου Ιδιοκτησίας Πνευματικής Ιδιοκτησίας, το οποίο είναι δικαστήριο εφέσεων, ήταν ότι ακόμα και όταν δεν παρέχονται προσωπικά στοιχεία όπως το όνομα κατά την εγγραφή μέλους για τη δημιουργία μιας ιστοσελίδας και αντ’ αυτού παρέχεται μόνο μια διεύθυνση email, η διεύθυνση email αντιστοιχεί στην “πληροφορία του αποστολέα” σύμφωνα με τον Ιαπωνικό Νόμο για τον Περιορισμό της Ευθύνης των Παρόχων.

Παρά το γεγονός ότι οι περιστάσεις αναγνωρίστηκαν ως περίπου ίδιες, η απόφαση του πρωτόδικου δικαστηρίου και του δικαστηρίου εφέσεων διίστανται, καθιστώντας την υπόθεση ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Ωστόσο, το δικαστήριο εφέσεων βασίστηκε σε πιο συγκεκριμένες περιστάσεις για να καταλήξει στην απόφασή του, και θεωρείται ότι η απόφαση αυτή θα αποτελέσει χρήσιμη αναφορά για μελλοντικές παρόμοιες υποθέσεις.

Ενημέρωση για τα Μέτρα του Δικηγορικού μας Γραφείου

Το Δικηγορικό Γραφείο Monolith είναι ένα γραφείο με υψηλή εξειδίκευση στον τομέα της πληροφορικής, και ειδικότερα στο δίκαιο του διαδικτύου και της τεχνολογίας. Στις μέρες μας, η διασπορά πληροφοριών που προκαλούν φήμες ή συκοφαντίες στο διαδίκτυο μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ζημιές, γνωστές ως “ψηφιακά τατουάζ”. Το γραφείο μας προσφέρει λύσεις για την αντιμετώπιση των “ψηφιακών τατουάζ”. Παρακαλούμε διαβάστε το παρακάτω άρθρο για περισσότερες λεπτομέρειες.