Η χρήση στιγμιότυπων οθόνης από το Twitter αποτελεί παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων; Εξηγώντας την απόφαση του έτους Reiwa 5 (2023)

Για να χρησιμοποιήσετε το έργο κάποιου άλλου, καταρχήν χρειάζεται να λάβετε άδεια χρήσης από τον κάτοχο των πνευματικών δικαιωμάτων. Η αναπαραγωγή ή η δημόσια μετάδοση του έργου κάποιου άλλου χωρίς άδεια, παραβιάζει τα δικαιώματα αναπαραγωγής και δημόσιας μετάδοσης που έχει ο δημιουργός.

Ωστόσο, στην περίπτωση που η χρήση ανήκει στην νόμιμη «παράθεση» βάσει του νόμου περί πνευματικών δικαιωμάτων, δεν απαιτείται η συγκατάθεση του δημιουργού και δεν θεωρείται παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων.

Τίθεται λοιπόν το ερώτημα, αν το να πάρει κανείς στιγμιότυπο (screenshot) του tweet κάποιου άλλου και να το δημοσιεύσει στο Twitter αποτελεί παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων. Υπάρχουν σχετικές δικαστικές αποφάσεις για αυτό το ζήτημα.

Στην πρώτη δίκη (απόφαση του Πρωτοδικείου του Τόκιο την 10η Δεκεμβρίου του έτους Reiwa 3 (2021)), το δικαστήριο κατέληξε στην απόφαση ότι η χρήση screenshot από Twitter αποτελεί παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων, πράγμα που προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον. Ωστόσο, στις 13 Απριλίου του έτους 2023 (Reiwa 5), η απόφαση του εφετείου (απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου Πνευματικής Ιδιοκτησίας) ήταν ακριβώς το αντίθετο, και πάλι προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον.

Εδώ, ένας δικηγόρος θα εξηγήσει τα κύρια σημεία της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου Πνευματικής Ιδιοκτησίας της 13ης Απριλίου του έτους Reiwa 5 (2023) και τις προφυλάξεις που πρέπει να λάβετε όταν παραθέτετε έργα στο διαδίκτυο.

Πρόκειται η επισύναψη στιγμιότυπων οθόνης από το Twitter για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων;

Το περιστατικό ξεκίνησε όταν ο ενάγων ισχυρίστηκε ότι η δημοσίευση στο Twitter στιγμιότυπων οθόνης (στιγμιότυπα) των δικών του tweets από τις 18 Μαρτίου 2021 έως τις 21 Μαρτίου 2021 αποτελούσε παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων. Κατόπιν αυτού, ο ενάγων κατέθεσε αίτηση για αποκάλυψη πληροφοριών του ανώνυμου αποστολέα κατά την εταιρεία NTT DOCOMO Inc., βάσει του άρθρου 4, παράγραφος 1 του ‘Ιαπωνικού Νόμου για τον Περιορισμό της Ευθύνης των Παρόχων’.

Τα κύρια ζητήματα που αντιμετωπίστηκαν σε αυτή την υπόθεση ήταν:

• Εάν το να επισυνάπτεις στιγμιότυπα οθόνης σε tweets αποτελεί «αναφορά»
• Και εάν τέτοια tweets συμφωνούν με τις «δίκαιες πρακτικές»

σε αυτά τα σημεία.

Στην πρωτόδικη απόφαση του Περιφερειακού Δικαστηρίου του Τόκιο (10 Δεκεμβρίου 2021), κρίθηκε ότι τα στιγμιότυπα οθόνης δεν αποτελούν αναφορά σύμφωνα με τη λειτουργία retweet που παρέχει η εταιρεία Twitter και παραβιάζουν τους όρους χρήσης του Twitter, δεν συμφωνούν με τις δίκαιες πρακτικές και δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για αναφορά που ορίζονται στο άρθρο 32, παράγραφος 1 του ‘Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικών Δικαιωμάτων’, αναγνωρίζοντας έτσι παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων.

Απέναντι σε αυτό, η κατηγορούμενη εταιρεία NTT DOCOMO Inc. άσκησε έφεση. Στην απόφαση του Εφετείου Πνευματικής Ιδιοκτησίας (13 Απριλίου 2023), αποφασίστηκε ότι «η επισύναψη στιγμιότυπων οθόνης ως μέθοδος αναφοράς μπορεί να θεωρηθεί ως δίκαιη πρακτική σύμφωνα με το άρθρο 32, παράγραφος 1 του ‘Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικών Δικαιωμάτων’», και έτσι το συγκεκριμένο post δεν θεωρήθηκε ως παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων. Ως αποτέλεσμα, δεν προχώρησε η αποκάλυψη πληροφοριών του αποστολέα. (Απόφαση Εφετείου Πνευματικής Ιδιοκτησίας, 13 Απριλίου 2023)

Στη συνέχεια, θα αναλύσουμε τα κρίσιμα σημεία των αποφάσεων των δικαστηρίων που έκαναν διαφορετικές κρίσεις σχετικά με το αν η επισύναψη στιγμιότυπων οθόνης στο Twitter αποτελεί παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων και την εφαρμογή του νόμου περί νόμιμης αναφοράς.

Η απόφαση του Πρωτοδικείου (Τόκιο Περιφερειακό Δικαστήριο) που αναγνώρισε παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων

Στην απόφαση του Πρωτοδικείου του Τόκιο (10 Δεκεμβρίου του έτους Reiwa 3 (2021)), κρίθηκε ότι η δημοσίευση ενός στιγμιότυπου οθόνης (screenshot) του tweet κάποιου άλλου χωρίς τη χρήση της επίσημης λειτουργίας RT (Retweet) του Twitter και παραβιάζοντας τους όρους χρήσης της πλατφόρμας, δεν συνάδει με τις δίκαιες πρακτικές και δεν πληροί τις προϋποθέσεις για παράθεση όπως ορίζονται στο άρθρο 32 παράγραφος 1 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικών Δικαιωμάτων, αναγνωρίζοντας έτσι παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων και επιδικάζοντας τη νίκη στον ενάγοντα που ζήτησε την αποκάλυψη των στοιχείων του αποστολέα.

Παρακάτω ακολουθεί μια ανάλυση των κρίσιμων σημείων της διαμάχης στο Πρωτοδικείο (Τόκιο Περιφερειακό Δικαστήριο).

【争点1】「権利の侵害に係る発信者情報」の該当性

原審では、プロバイダ責任制限法（Japanese Provider Liability Limitation Law）第4条第1項でいう「権利の侵害に係る発信者情報」に該当すると判断されました。

発信者情報開示請求権の要件は、以下の通りです。

1. 権利侵害の明白性
2. 発信者情報の開示を受けるべき正当な理由

【争点2】Η Προφανής Παραβίαση Δικαιωμάτων

Καταρχάς, στην αρχική δίκη, κρίθηκε ότι τα δημοσιεύματα του ενάγοντα εμφανίζουν δημιουργικότητα στη δομή και προσωπικότητα στο περιεχόμενο της έκφρασης, γι’ αυτό και αναγνωρίστηκε η “ιδιότητα του έργου” (δηλαδή η πνευματική ιδιοκτησία).

Έργο πνευματικής ιδιοκτησίας: Εννοείται το δημιούργημα που εκφράζει δημιουργικά τη σκέψη ή το συναίσθημα και ανήκει στον τομέα της λογοτεχνίας, της επιστήμης, των τεχνών ή της μουσικής.

Ιαπωνικός Νόμος περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Άρθρο 2, Παράγραφος 1)

Στη συνέχεια, όσον αφορά την επιτυχία ή μη της παράθεσης, κρίθηκε ότι δεν ικανοποιούνται οι προϋποθέσεις της παράθεσης που ορίζονται στο Άρθρο 32, Παράγραφος 1 του Ιαπωνικού Νόμου περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Παρακάτω αναλύονται οι κρίσεις του πρωτόδικου δικαστηρίου για κάθε προϋπόθεση.

Προϋπόθεση ①: Είναι δίκαιη πρακτική;

→ Δεν μπορεί να θεωρηθεί ως συμβατή με δίκαιη πρακτική

Ως λόγος για αυτό, η απόφαση αναφέρει τα εξής:
Στην παρούσα υπόθεση, κάθε δημοσίευση περιλαμβάνει στιγμιότυπα οθόνης των δημοσιεύσεων του ενάγοντος ως εικόνες, ωστόσο, (σύμφωνα με την παράλειψη) οι όροι του Twitter ορίζουν ότι, όταν αντιγράφεται, τροποποιείται, δημιουργείται δευτερογενές έργο βασισμένο σε αυτό, ή διανέμεται περιεχόμενο του Twitter, πρέπει να χρησιμοποιηθεί η διεπαφή και οι διαδικασίες που παρέχει το Twitter, και το Twitter παρέχει μια μέθοδο που ονομάζεται “αναφορά μέσω tweet” ως διαδικασία για την παράθεση περιεχομένου άλλων.

Επομένως, αναγνωρίζεται ότι οι εν λόγω δημοσιεύσεις αντέγραψαν τις δημοσιεύσεις του ενάγοντος μέσω στιγμιότυπων οθόνης και τις ανήρτησαν στο Twitter χωρίς να χρησιμοποιήσουν την παραπάνω διαδικασία, παρά τις διατάξεις των ανωτέρω όρων.

Ως εκ τούτου, είναι σωστό να αναγνωριστεί ότι οι εν λόγω δημοσιεύσεις παραβιάζουν τους ανωτέρω όρους και δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η χρήση των δημοσιεύσεων του ενάγοντος στις εν λόγω δημοσιεύσεις συμφωνεί με τις δίκαιες πρακτικές.

Απόφαση 10ης Δεκεμβρίου του έτους Reiwa 3 (2021)

Προϋπόθεση ②: Είναι η παράθεση εντός των ορίων που δικαιολογούνται από τον σκοπό της;

→ Δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η παράθεση είναι εντός των ορίων που δικαιολογούνται από τον σκοπό της.

(Λόγος)

Οι εικόνες στιγμιότυπων οθόνης (σκρίνσοτ) αποτελούν ποσοτικά και ποιοτικά το κύριο μέρος του περιεχομένου. Δηλαδή, η σχέση κύριου και δευτερεύοντος στην παράθεση είναι αντεστραμμένη.
Δημοσιευμένα έργα μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέσω παράθεσης. Σε αυτή την περίπτωση, η παράθεση πρέπει να είναι σύμφωνη με τις δίκαιες πρακτικές και να πραγματοποιείται εντός των δικαιολογημένων ορίων για σκοπούς όπως η ενημέρωση, η κριτική, η έρευνα ή άλλους σκοπούς παράθεσης.

Άρθρο 32, παράγραφος 1 του Ιαπωνικού Νόμου περί Πνευματικών Δικαιωμάτων

Για να θεωρηθεί μια αναφορά ως “παράθεση” βάσει του Ιαπωνικού Νόμου περί Πνευματικών Δικαιωμάτων, πρέπει να πληρούνται τα εξής τέσσερα (4) κριτήρια:

– Το έργο πρέπει να έχει δημοσιευτεί (κριτήριο δημοσίευσης).
– Να αποτελεί παράθεση (κριτήριο παράθεσης).

Μια νόμιμη “παράθεση” πρέπει να πληροί τα εξής:

– Να υπάρχει σαφής κύρια-δευτερεύουσα σχέση.
– Το παρατιθέμενο τμήμα να διακρίνεται σαφώς από τα υπόλοιπα (σαφήνεια διακρίσεως).

(Ανώτατη Δικαστική Πρακτική: Θεωρία των δύο παραδοσιακών κριτηρίων)

– Να υπάρχει αναγκαιότητα για την παράθεση (αναγκαιότητα/ελάχιστη απαραίτητη).
– Να γίνεται σαφής αναφορά στην πηγή (δικαίωμα αναγνώρισης του δημιουργού).
– Να μην υπάρχει τροποποίηση (δικαίωμα διατήρησης της ταυτότητας | Μπορεί να κριθεί ανάλογα με τις προδιαγραφές της εφαρμογής).

– Να είναι σύμφωνη με τις δίκαιες πρακτικές (κριτήριο δίκαιης πρακτικής).

– Εξαρτάται από τον τομέα του έργου και το μέσο δημοσίευσης.
– Ακόμη και αν δεν έχουν καθιερωθεί δίκαιες πρακτικές, η παράθεση μπορεί να θεωρηθεί αποδεκτή αν είναι κοινωνικά αποδεκτή.

– Να πραγματοποιείται εντός των δικαιολογημένων ορίων για τους σκοπούς της παράθεσης (κριτήριο δικαιολογημένου εύρους).

Η αξιολόγηση εάν η παράθεση πραγματοποιείται “εντός των δικαιολογημένων ορίων” γίνεται συνολικά, λαμβάνοντας υπόψη:

– Το περιεχόμενο και την εγκυρότητα του σκοπού της παράθεσης.
– Τη σχέση μεταξύ του σκοπού της παράθεσης και του παρατιθέμενου έργου.
– Το εύρος και την ποσότητα του παρατιθέμενου έργου.
– Τον τρόπο και τη μορφή της παράθεσης.
– Τα οφέλη που αποκομίζει ο δημιουργός από την παράθεση και τις ενδεχόμενες αδικίες που υφίσταται ο παρατιθέμενος.

Βάσει αυτών, το αρχικό δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο ενάγων έχει δίκαιο λόγο να λάβει την αποκάλυψη των στοιχείων του αποστολέα της συγκεκριμένης πληροφορίας.

Σχετικό άρθρο: Είναι παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων το να παραθέτεις στο Twitter στιγμιότυπα οθόνης (screenshots) από tweets άλλων;[ja]

Η απόφαση του Εφετείου (Ανώτατο Δικαστήριο Πνευματικής Ιδιοκτησίας) που δεν αναγνώρισε παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων

Στην απόφαση του Εφετείου (Ανώτατο Δικαστήριο Πνευματικής Ιδιοκτησίας) της 13ης Απριλίου του έτους Reiwa 5 (2023), η εταιρεία NTT DOCOMO Inc. κέρδισε την έφεση. Το δικαστήριο αναγνώρισε ότι “η μέθοδος αναφοράς μέσω επισύναψης στιγμιότυπων οθόνης μπορεί να θεωρηθεί ως δίκαιη πρακτική σύμφωνα με το Άρθρο 32, Παράγραφος 1 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικών Δικαιωμάτων” και απέρριψε την προφανή παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων, αρνούμενο το αίτημα για αποκάλυψη των στοιχείων του αποστολέα, καθιστώντας αδύνατη την ταυτοποίηση και την καταγγελία του δράστη.

Παρακάτω, αναλύουμε τα κύρια σημεία της διαφωνίας στο Εφετείο (Ανώτατο Δικαστήριο Πνευματικής Ιδιοκτησίας).

【争点1】「権利の侵害に係る発信者情報」の該当性

この点については、控訴審でも、原審同様にプロバイダ責任制限法（Provider Liability Limitation Law）第4条第1項でいう「権利の侵害に係る発信者情報」に該当すると判断されました。

【Διαφιλονικούμενο Σημείο 2】Η Ευκρίνεια της Παραβίασης Δικαιωμάτων

Στο εφετείο, όπως και στην αρχική δίκη, αναγνωρίστηκε η λογοτεχνική φύση των δημοσιεύσεων του ενάγοντα.

Επιπλέον, όσον αφορά την επιτυχία ή μη της παράθεσης, έγινε η ακόλουθη κρίση. Παρακάτω αναλύονται οι προϋποθέσεις της παράθεσης.

Εάν αποτελεί παράθεση σύμφωνα με το Άρθρο 32, Παράγραφος 1 του Νόμου περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας ή εάν υπάρχει πιθανότητα να αποτελέσει παράθεση, και δεν είναι αρκετά σαφές ότι οι δημοσιεύσεις του ενάγοντα παραβιάζουν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας του Χ

Ανώτατο Δικαστήριο Πνευματικής Ιδιοκτησίας, 13 Απριλίου Έτος Reiwa 5 (2023)

Προϋπόθεση ①: Είναι δίκαιη πρακτική;

Η προσάρτηση στιγμιότυπου οθόνης (σκρίνσοτ) ως μέθοδος παράθεσης μπορεί να θεωρηθεί ως δίκαιη πρακτική σύμφωνα με το Άρθρο 32, Παράγραφος 1 του Νόμου περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας

Ανώτατο Δικαστήριο Πνευματικής Ιδιοκτησίας, 13 Απριλίου Έτος Reiwa 5 (2023)

(Αιτιολόγηση)

Η εταιρεία NTT DOCOMO, η οποία είναι η εφεσίβλητος, ισχυρίστηκε ότι «η σύγκρουση με τους όρους της συμφωνίας μεταξύ ιδιωτών δεν συνδέεται άμεσα με την ‘παράθεση’ όπως αυτή εξετάζεται στο πλαίσιο του Νόμου περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας και την ‘δίκαιη πρακτική’ που απαιτείται.

Η κρίση της αρχικής δίκης οδηγεί στην ερμηνεία ότι κάθε πράξη που πιθανώς συγκρούεται με τους όρους χρήσης δεν αποτελεί ‘παράθεση’, κάτι που δεν είναι αποδεκτό.

Επιπλέον, στους όρους χρήσης δεν υπάρχει σαφής απαγόρευση της χρήσης στιγμιότυπων οθόνης (σκρίνσοτ) σε δημοσιεύσεις από τους χρήστες. Αντίθετα, η χρήση στιγμιότυπων οθόνης (σκρίνσοτ) σε δημοσιεύσεις είναι μια ευρέως διαδεδομένη μέθοδος μεταξύ των χρηστών του Twitter, και δεν είναι σαφές εάν η εταιρεία Twitter αντιλαμβάνεται αυτές τις δημοσιεύσεις ως πράξεις που παραβιάζουν σαφώς τους όρους χρήσης.»

Το Ανώτατο Δικαστήριο Πνευματικής Ιδιοκτησίας σχεδόν αποδέχτηκε αυτή την ισχυρισμό.

«Κατ’ αρχάς, οι όροι χρήσης αποτελούν κατά βάση συμφωνία μεταξύ της εταιρείας Twitter και των χρηστών, και το περιεχόμενό τους δεν πρέπει να εξετάζεται άμεσα ως ‘δίκαιη πρακτική’ στην κρίση για το αν αποτελεί παράθεση σύμφωνα με τον Νόμο περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας.

Επιπλέον, δεν υπάρχει επαρκής βάση για να αναγνωριστεί ότι η προσάρτηση στιγμιότυπων οθόνης άλλων tweets και η δημοσίευσή τους συνιστά παράβαση των όρων χρήσης.

Από την άλλη πλευρά, κατά την κριτική, ως μέσο παρουσίασης του tweet αντικειμένου της κριτικής, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η λειτουργία του ‘παραθετικού retweet’, αλλά όταν χρησιμοποιείται αυτή η λειτουργία, εάν το αρχικό tweet τροποποιηθεί ή διαγραφεί, τότε η παρουσίαση του περιεχομένου στο tweet που χρησιμοποιεί τη λειτουργία μπορεί να αλλάξει, και μπορεί να γίνει δύσκολο να κατανοηθεί σωστά η ουσία της κριτικής ή να εξεταστεί η εγκυρότητά της. Αντίθετα, όταν προσαρτάται στιγμιότυπο οθόνης του αρχικού tweet, μπορεί να αποφευχθεί αυτός ο κίνδυνος.

Και βάσει της συνολικής ουσίας της διαμάχης, αναγνωρίζεται ότι η πράξη της προσάρτησης στιγμιότυπων οθόνης άλλων tweets και η δημοσίευσή τους είναι κάτι που συμβαίνει συχνά στο Twitter.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, η προσάρτηση στιγμιότυπου οθόνης ως μέθοδος παράθεσης μπορεί να θεωρηθεί ως δίκαιη πρακτική σύμφωνα με το Άρθρο 32, Παράγραφος 1 του Νόμου περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας.»

Ανώτατο Δικαστήριο Πνευματικής Ιδιοκτησίας, 13 Απριλίου Έτος Reiwa 5 (2023)

Προϋπόθεση ②: Είναι εντός των ορίων που δικαιολογούνται από τον σκοπό της παράθεσης;

→ Η προσάρτηση είναι σαφώς διακριτή και βρίσκεται εντός των ορίων που δικαιολογούνται από τον σκοπό της παράθεσης

Επιπλέον, στο εφετείο, όσον αφορά την συκοφαντική φύση των εκάστοτε δημοσιεύσεων, αποφασίστηκε ότι «οι δημοσιεύσεις του ενάγοντα αποτελούν κριτική εντός των κοινωνικά αποδεκτών ορίων. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να αναγνωριστεί ότι οι δημοσιεύσεις αυτές συνιστούν συκοφαντία ή άλλη μορφή παραβίασης της τιμής του Χ.» Κατά συνέπεια, η αίτηση για αποκάλυψη των στοιχείων του αποστολέα των δημοσιεύσεων απορρίφθηκε, καθώς δεν μπορούσε να αναγνωριστεί η ευκρίνεια της παραβίασης δικαιωμάτων, τόσο ως προς την πνευματική ιδιοκτησία όσο και ως προς την συκοφαντία.

Παράθεση: Ανώτατο Δικαστήριο Πνευματικής Ιδιοκτησίας, 13 Απριλίου Έτος Reiwa 5 (2023)[ja]

Τι είναι η «Δίκαιη Πρακτική» στις Παραθέσεις; Η Σημασία και η Επίδραση της Απόφασης

Στην πρόσφατη δίκη για παραβίαση δικαιωμάτων λόγω παράθεσης στιγμιότυπων οθόνης από το Twitter, ένα σημαντικό ζήτημα που τέθηκε ήταν η ερμηνεία και η αναγνώριση της «Δίκαιης Πρακτικής» σύμφωνα με τον νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας.

Αν και η επίσημη θέση της εταιρείας Twitter παραμένει ασαφής μέχρι στιγμής, η Ανώτατη Δικαστική Αρχή Πνευματικής Ιδιοκτησίας της Ιαπωνίας έχει κρίνει ότι η παράθεση στιγμιότυπων οθόνης στο Twitter δεν αποτελεί απαραίτητα παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων.

Η συγκεκριμένη απόφαση συμφωνεί με άλλες αποφάσεις της ίδιας δικαστικής αρχής σχετικά με αιτήσεις αποκάλυψης πληροφοριών αποστολέων στο Twitter, που αφορούν παραθέσεις στιγμιότυπων οθόνης (Απόφαση 2 Νοεμβρίου του Reiwa 4 (2022), Απόφαση 26 Δεκεμβρίου του Reiwa 4 (2022), Απόφαση 17 Απριλίου του Reiwa 5 (2023)).

Σε όλες τις περιπτώσεις, το κύριο ζήτημα ήταν η παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων μέσω της δημοσίευσης στιγμιότυπων οθόνης από τουίτς τρίτων, και εξετάστηκε εάν η παράθεση ήταν επιτυχής και αν συμφωνούσε με την «Δίκαιη Πρακτική», καθώς και εάν η πράξη παραβίαζε τους όρους χρήσης ή τις πολιτικές της εταιρείας Twitter.

Η διαφορά μεταξύ της παρούσας υπόθεσης και άλλων αποφάσεων της Ανώτατης Δικαστικής Αρχής Πνευματικής Ιδιοκτησίας έγκειται στο αν το αντικείμενο της παράθεσης ήταν το «κείμενο του τουίτ» ή η «εικόνα προφίλ του λογαριασμού (εικονίδιο)». Ωστόσο, η κρίση ότι η παράβαση των όρων δεν συνεπάγεται αυτόματα αντίθεση με την «Δίκαιη Πρακτική» (δηλαδή, ότι η παράθεση είναι νόμιμη) παραμένει αμετάβλητη.

Στην «Πολιτική Πνευματικών Δικαιωμάτων» της εταιρείας Twitter, παρουσιάζεται επίσης η έννοια της θεωρίας της δίκαιης χρήσης (Fair Use) βάσει του Αμερικανικού νόμου για τα πνευματικά δικαιώματα της ψηφιακής εποχής (DMCA).

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη ότι η παράθεση στιγμιότυπων οθόνης στο διαδίκτυο πρέπει να εξετάζεται κατά περίπτωση, ώστε να κρίνεται εάν είναι σύμφωνη με τον νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Η απόφαση για το αν μια παράθεση είναι «νόμιμη» σύμφωνα με τον νόμο, δεν είναι πάντα ξεκάθαρη, καθώς το άρθρο 32 του νόμου δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένα κριτήρια, και η συζήτηση γύρω από τα κριτήρια δεν έχει καταλήξει σε συμφωνία.

Όταν κάποιος επιθυμεί να χρησιμοποιήσει το έργο κάποιου άλλου, κατά κανόνα πρέπει να λάβει την άδεια του δημιουργού. Ωστόσο, σύμφωνα με το άρθρο 1 του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, υπάρχουν περιπτώσεις που επιτρέπεται η χρήση ενός έργου χωρίς την άδεια του δημιουργού, υπό την έννοια της «δίκαιης χρήσης» του έργου. Αυτό περιλαμβάνεται στις διατάξεις περιορισμού των δικαιωμάτων του πνευματικού δικαιώματος, που καθορίζονται στα άρθρα 30 έως 49 του νόμου. Η παράθεση είναι μία από αυτές τις περιπτώσεις (άρθρο 32).

Επιπλέον, μπορεί να υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο λογαριασμός είναι ιδιωτικός ή ο αρχικός τουίτ περιέχει μια δήλωση όπως «απαγορεύεται η παράθεση», αλλά τέτοιες δηλώσεις δεν έχουν νομική σημασία που να επηρεάζει τη νομιμότητα μιας παράθεσης. Έτσι, ακόμη και αν ο δημιουργός απαγορεύει την παράθεση, εφόσον αυτή αναγνωρίζεται ως «παράθεση» βάσει του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, η πράξη θεωρείται νόμιμη.

Η Διαφορά μεταξύ Αναδημοσίευσης και Παράθεσης

Από τη μία πλευρά, όταν υπάρχει μια ένδειξη “απαγόρευση αναδημοσίευσης”, απαιτείται προσοχή.

Η διαφορά μεταξύ “αναδημοσίευσης” και “παράθεσης” βασίζεται στο ποσοστό του έργου τρίτου που ενσωματώνεται στο δικό σας έργο και στο αν απαιτείται η άδεια του κατόχου του πνευματικού δικαιώματος.

Στην ιεραρχία των ποσοστώσεων, όταν το έργο του τρίτου (το έργο που παρατίθεται) υπερβαίνει εκείνο του παραθέτοντος (το δικό σας έργο), τότε θεωρείται “αναδημοσίευση” και όχι “παράθεση”.

Η “αναδημοσίευση”, εάν υπάρχει αναφορά απαγόρευσης, απαιτεί πάντα την άδεια του κατόχου του πνευματικού δικαιώματος. Η αναδημοσίευση χωρίς άδεια μπορεί να συνιστά παραβίαση του δικαιώματος αναπαραγωγής του δημιουργού, επομένως απαιτείται προσοχή.

Σύμφωνα με μια απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου (Απόφαση της 21ης Ιουλίου του έτους Reiwa 2 (2020)), όταν κάποιος κάνει retweet σε μια εικόνα που ανέβηκε στο Twitter χωρίς άδεια και η εικόνα αυτόματα κόβεται έτσι ώστε το όνομα του δημιουργού να μην εμφανίζεται, ο χρήστης που έκανε το retweet θεωρείται ότι παραβιάζει το δικαίωμα του δημιουργού στην αναγνώριση του ονόματος.

Στην εν λόγω υπόθεση, ο κάτοχος του πνευματικού δικαιώματος ζήτησε αποκάλυψη των στοιχείων του αποστολέα για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων τόσο από τον λογαριασμό που έκανε την αναδημοσίευση της εικόνας χωρίς να εμφανίζεται το όνομα του δημιουργού όσο και από τον λογαριασμό που έκανε το retweet.

Το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε ότι, ακόμη και αν η εικόνα παρουσιάζεται ως μικρογραφία και αυτόματα κόβεται στο Twitter, και δεν εμφανίζεται το πρωτότυπο (με το όνομα του δημιουργού) εκτός κι αν κάνει κάποιος κλικ (ή ταπ), η παραβίαση του δικαιώματος αναγνώρισης του ονόματος του δημιουργού θεωρείται ότι έχει συμβεί και η αίτηση του κατόχου του πνευματικού δικαιώματος για αποκάλυψη των στοιχείων του αποστολέα από την εταιρεία Twitter έγινε δεκτή.

Ακόμη και αν είχε δοθεί άδεια, η κανονική πρακτική είναι ότι δεν πρέπει να γίνεται κόψιμο της εικόνας έτσι ώστε το όνομα του δημιουργού να μην εμφανίζεται, αλλά δεν μπορεί κανείς να κατηγορήσει τις προδιαγραφές της εφαρμογής όπως το Twitter για αυτό. Σε περίπτωση που το όνομα του αρχικού δημιουργού δεν εμφανίζεται, η σωστή πρακτική είναι να αναφέρεται η πηγή, καθώς αυτό αποτελεί τον κανόνα για τη νόμιμη παράθεση.

Επιπλέον, στην απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, παρόλο που υπήρχε η δυνατότητα εφαρμογής του άρθρου 19 παράγραφος 3 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας, η υπόθεση κρίθηκε χωρίς να εξεταστεί αυτή η δυνατότητα, και έτσι η εμβέλεια της απόφασης είναι περιορισμένη.

Στην πρακτική, απαιτείται να γίνεται εξέταση κάθε περίπτωσης με βάση το άρθρο 19 παράγραφος 3 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικής Ιδιοκτησίας.

Σημεία προσοχής όταν χρησιμοποιείτε τα Social Media στις επιχειρήσεις

Τα τελευταία χρόνια, πολλές εταιρείες χρησιμοποιούν τα Social Media (Twitter, Instagram, LINE, Facebook, WordPress, YouTube, blogs κ.ά.) για επαγγελματικούς σκοπούς. Το Twitter ιδιαίτερα, λόγω της υψηλής διαδοσιμότητάς του, μπορεί να κάνει ένα θέμα να γίνει viral και να προσελκύσει την προσοχή πολλών ανθρώπων σε ελάχιστο χρόνο. Η χρήση των Social Media, αν δεν γίνεται σωστά, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα. Είναι απαραίτητο να κατανοούμε και τις δυνατότητες αλλά και τους κινδύνους που συνεπάγεται η χρήση τους.

Όταν αναρτάτε φωτογραφίες, μπορεί να παραβιάζετε τα δικαιώματα πορτραίτου. Η χρήση φωτογραφιών τρίτων χωρίς άδεια αποτελεί παραβίαση αυτών των δικαιωμάτων. Επίσης, απαγορεύεται η χρήση φωτογραφιών που επιτρέπουν την αναγνώριση ατόμων.

Όταν χρησιμοποιείτε τη δική σας φωτογραφία ως εικόνα προφίλ ή την αναρτάτε, πρέπει να λάβετε υπόψη τον κίνδυνο παραβίασης των δικαιωμάτων σας.

Σχετικό άρθρο: Εξηγούμε τα κριτήρια και τη διαδικασία για αξιώσεις αποζημίωσης λόγω παραβίασης δικαιωμάτων πορτραίτου[ja]

Τα κριτήρια που αφορούν τα πνευματικά δικαιώματα είναι τα ίδια για φυσικά και νομικά πρόσωπα, αλλά στην περίπτωση των εταιρειών, οι κοινωνικές συνέπειες μιας παράνομης πράξης μπορεί να είναι πιο σοβαρές.

Όταν μια εταιρεία χρησιμοποιεί τα Social Media, πρέπει να λάβει υπόψη τα εξής:

Όταν μια εταιρεία διαχειρίζεται έναν λογαριασμό στο Twitter, για να αποφύγει τον κίνδυνο παραβίασης του δικαιώματος στην αναγνώριση του ονόματος, είναι σκόπιμο να ελέγχει εκ των προτέρων την πηγή και τον δημιουργό των εικόνων που περιλαμβάνονται σε tweets που σχετίζονται με την εταιρεία, καθώς και τη συγκατάθεση του δημιουργού, πριν προχωρήσει σε retweet. Αν δεν μπορείτε να επιβεβαιώσετε αυτές τις πληροφορίες, καλύτερα να αποφύγετε το retweet.

Όταν αναρτάτε μια εικόνα στο Twitter, είναι σημαντικό να έχετε διευθετήσει τα δικαιώματα της εικόνας και να αποφεύγετε τη χρήση εικόνων με ασαφή δικαιώματα. Αν λάβετε παρατηρήσεις από τρίτους ότι ένα retweet παραβιάζει το δικαίωμα στην αναγνώριση του ονόματος, πρέπει να συμβουλευτείτε άμεσα έναν δικηγόρο για την κατάλληλη αντιμετώπιση.

Επιπλέον, λόγω των αλλαγών στις προδιαγραφές του Twitter, μπορεί να αλλάξουν και οι συνέπειες, οπότε είναι απαραίτητο να παρακολουθείτε τυχόν αλλαγές στις προδιαγραφές του.

Για να προστατεύσετε τις εικόνες που η εταιρεία σας έχει τα πνευματικά δικαιώματα στο Twitter από ανεξουσιοδότητη διάδοση, μπορείτε να προσθέσετε στις εικόνες σας μια ένδειξη «απαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς άδεια» ή να ενσωματώσετε την «πιστοποίηση της εταιρείας» σας.

Αν ανακαλύψετε στο Twitter tweets ή retweets που αναδημοσιεύουν εικόνες της εταιρείας σας χωρίς άδεια, πρέπει να χρησιμοποιήσετε τις δικαστικές διαδικασίες για να ζητήσετε από τον συγκεκριμένο λογαριασμό την αποκάλυψη των στοιχείων του αποστολέα, τη διαγραφή (απαγόρευση χρήσης), αποζημίωση για τη χρήση του έργου, επιστροφή του αδικαιολόγητου πλουτισμού, μέτρα για την αποκατάσταση της τιμής και την αναζήτηση ποινικής ευθύνης.

Για αυτές τις διαδικασίες, συνιστάται να συμβουλευτείτε έναν δικηγόρο που ειδικεύεται στην προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων στο διαδίκτυο.

Συνοπτικά: Για παραβιάσεις πνευματικών δικαιωμάτων στο διαδίκτυο, συμβουλευτείτε έναν δικηγόρο

Για να καθορίσετε εάν ο τρόπος αναφοράς στο διαδίκτυο δεν παραβιάζει τα πνευματικά δικαιώματα ή εάν μπορείτε να διεκδικήσετε παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων όταν το δικό σας έργο (στιγμιότυπο οθόνης) αναρτάται σε SNS ή άλλες πλατφόρμες από τρίτους, πρέπει να λάβετε υπόψη το Άρθρο 32 και το Άρθρο 30-2 του Ιαπωνικού Νόμου Πνευματικών Δικαιωμάτων.

Καθώς και η νομική κρίση και οι δικαστικές διαδικασίες απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις, συνιστάται η συμβουλή με δικηγόρο.

Οδηγίες για τα Μέτρα από το Δικηγορικό μας Γραφείο

Το Δικηγορικό Γραφείο Monolith είναι ένα γραφείο με πλούσια εμπειρία στον τομέα της πληροφορικής, και ειδικότερα στο δίκαιο του διαδικτύου και της νομοθεσίας. Στις μέρες μας, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, όπως τα πνευματικά δικαιώματα, έχουν αποκτήσει μεγάλη προσοχή. Το γραφείο μας παρέχει λύσεις σχετικά με θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Παρακαλούμε διαβάστε το παρακάτω άρθρο για περισσότερες λεπτομέρειες.

Τομείς εξειδίκευσης του Δικηγορικού Γραφείου Monolith: Νομικά θέματα ΙΤ και πνευματικής ιδιοκτησίας για διάφορες εταιρείες[ja]