Σχετικά με τον νόμο και τα δικαστικά παραδείγματα που αφορούν τη διάκριση μεταξύ αποστολής και εργολαβίας στην Ιαπωνική βιομηχανία πληροφορικής

Στα έργα που αφορούν τον τομέα της πληροφορικής, συχνά παρατηρείται ότι πολλοί ειδικοί από διάφορες εταιρείες συγκεντρώνονται για να συμμετάσχουν σε ένα μόνο έργο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο χώρος εργασίας των τεχνικών που συμμετέχουν στο έργο συχνά απομακρύνεται από την τοποθεσία της εταιρείας στην οποία ανήκουν. Αυτό συμβαίνει συνήθως στις περιπτώσεις της λεγόμενης μόνιμης παρουσίας στον πελάτη ή SES. Η ασάφεια στη μορφή απασχόλησης και στο είδος της σύμβασης των τεχνικών που εργάζονται στον τόπο, μπορεί να οδηγήσει σε διαφορές σχετικά με τα δικαιώματα των εργαζομένων, και φυσικά, σε αυξημένο κίνδυνο για το ίδιο το έργο να αντιμετωπίσει προβλήματα. Σε αυτό το άρθρο, θα διευκρινίσουμε τη διάκριση μεταξύ ανάθεσης και εργολαβίας, η οποία στην πράξη συχνά γίνεται ασαφής, και θα εξηγήσουμε πώς τέτοια ζητήματα συμβολαίων μπορούν να επηρεάσουν την ομαλή πρόοδο ενός έργου.

Η διαφορά μεταξύ αποστολής και εργολαβίας

Όταν οι προμηθευτές (ή οι υπεργολάβοι τους) που αναλαμβάνουν ένα έργο διαφέρουν από την εταιρεία που αναθέτει την εργασία, συνήθως στέλνονται επαγγελματίες στον τόπο εργασίας με βάση μια εργολαβική σύμβαση. Δηλαδή, ο προμηθευτής/ο εργολάβος παρεμβαίνει και αποστέλλει τεχνικούς στον χώρο εργασίας. Για το τι ακριβώς είναι μια εργολαβική σύμβαση, έχουμε παράσχει λεπτομερή εξήγηση στο παρακάτω άρθρο.

https://monolith.law/corporate/system-development-contact-agreement[ja]

Στο άρθρο που αναφέρεται παραπάνω, εξηγούμε ότι η ουσιαστική χαρακτηριστική της εργολαβικής σύμβασης είναι ότι η “ολοκλήρωση της εργασίας” αποτελεί την προϋπόθεση για την εκπλήρωση της υποχρέωσης. Επιπλέον, τονίζουμε τη σημασία της διασφάλισης των κριτηρίων ποιότητας κατά τη σύναψη της σύμβασης για την πρόληψη διαφορών. Όταν βάσει μιας εργολαβικής σύμβασης αποστέλλονται άτομα για μόνιμη παρουσία στον τόπο εργασίας, αυτό παραμένει μια εμπορική συναλλαγή μεταξύ επιχειρήσεων, επομένως ο ανάδοχος/η εταιρεία στον χώρο εργασίας δεν έχει υποχρεώσεις συμμόρφωσης με την εργατική νομοθεσία. Ωστόσο, αντίστοιχα, δεν επιτρέπεται νομικά να ασκεί άμεσες εντολές ή διαταγές στους τεχνικούς. Εάν δεν ληφθούν υπόψη αυτά τα στοιχεία, υπάρχει ο κίνδυνος να θεωρηθεί ότι, ακόμη και αν επιφανειακά έχει συναφθεί μια εργολαβική σύμβαση, πρόκειται για παράνομη παροχή εργατικού δυναμικού, δηλαδή για “παραποιημένη εργολαβία”.

https://monolith.law/corporate/criteria-for-disguised-contract[ja]

Η ασάφεια στη διάκριση μεταξύ ανάθεσης και εργολαβίας οδήγησε σε διαφορές

Αφήνοντας κατά μέρος τη γενική συζήτηση για τα θέματα των «εργολαβικών συμβάσεων» και της «παραποίησης εργολαβίας», που έχουν ήδη αναφερθεί παραπάνω, παρακάτω θα εξετάσουμε ένα περιστατικό όπου η ασάφεια στη διάκριση μεταξύ ανάθεσης και εργολαβίας οδήγησε σε σοβαρές διαφορές. Η ασάφεια αυτή μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο σε παραβιάσεις των δικαιωμάτων των εργαζομένων και σε διαφορές μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων, αλλά και σε σημαντικούς κινδύνους για την ολοκληρωτική αποτυχία ενός έργου, όπως θα διαπιστώσετε παρακάτω.

Η διαφορά στις απαιτήσεις εκπλήρωσης χρέους μεταξύ ανάθεσης και εργολαβίας

Η ανάθεση και η εργολαβία μοιάζουν στο ότι και στις δύο περιπτώσεις μια εταιρεία αναλαμβάνει να στείλει προσωπικό σε έναν χώρο ανάπτυξης. Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, στην εργολαβία δεν αναγνωρίζεται η εκπλήρωση του χρέους εκτός και αν υπάρχει «ολοκλήρωση της εργασίας». Στην παρακάτω απόφαση που παραθέτουμε, το ζήτημα που ανακύπτει είναι αν η απαίτηση για αμοιβή μπορεί να γίνει αποδεκτή ή όχι, καθώς το τελικό έργο δεν ολοκληρώθηκε. Στην εργολαβία, η «ολοκλήρωση της εργασίας» είναι μια απαίτηση, ενώ στην ανάθεση, η αμοιβή μπορεί να δικαιολογηθεί απλώς με βάση τις ώρες εργασίας και άλλα αποδεικτικά στοιχεία.

Η πλευρά που ανέλαβε την εργασία / ο προμηθευτής (ο ενάγων) υποστήριξε ότι η σύμβαση ανάθεσης είχε συναφθεί εκ των υστέρων και ότι το προσωπικό είχε αποσταλεί με τη μορφή ανάθεσης, χωρίς να υπάρχει υποχρέωση για «ολοκλήρωση της εργασίας». Ωστόσο, το δικαστήριο απέρριψε αυτή την επιχείρηση (οι υπογραμμισμένες και έντονες λέξεις έχουν προστεθεί από τον συγγραφέα).

Ο ενάγων υποστήριξε ότι, αφού επιβεβαιώθηκε ότι ήταν αδύνατη η ανάπτυξη του προγράμματος του συστήματος από τον ίδιο, στις 1 Απριλίου του έτους Showa 61 (1986), μεταξύ του ενάγοντος και του εναγομένου, συμφωνήθηκε ότι το κόστος ανάπτυξης θα μειωνόταν από 71,060,000 γιεν σε 55,000,000 γιεν, το οποίο ο εναγόμενος θα πλήρωνε άμεσα στον ενάγοντα, ότι ο εναγόμενος θα αναλάμβανε τις εργασίες του ενάγοντος από την ίδια ημερομηνία και ότι η ανάπτυξη του συστήματος πληροφορικής από τον εναγόμενο θα πραγματοποιούνταν με την αποστολή προσωπικού από τον ενάγοντα με τη μορφή ανάθεσης εργασίας, όπου το προσωπικό θα ήταν τρία άτομα, με τιμή ανά άτομο 55,000 γιεν για δύο από αυτά και 30,000 γιεν για το τρίτο. Το αποτέλεσμα της ανάκρισης του εκπροσώπου του ενάγοντος συμφωνεί με αυτό.
Ωστόσο, ο εναγόμενος αρνήθηκε ότι είχε γίνει τέτοια συμφωνία και ο ενάγων υποστήριξε ότι αρχικά είχε αναλάβει τη δημιουργία του προγράμματος του συστήματος για τον εναγόμενο και είχε την υποχρέωση να το ολοκληρώσει, και ότι δεν θα ήταν λογικό ο εναγόμενος, ο οποίος ήταν ο παραγγελιοδότης, να απαλλάξει τον ενάγοντα από την υποχρέωση αυτή ή να πληρώσει τα έξοδα που είχε ήδη καταβάλει. Πράγματι, αν ο ενάγων είχε την υποχρέωση να ολοκληρώσει το πρόγραμμα, τότε οι ισχυρισμοί του εναγομένου θα ήταν λογικοί.
Έτσι, πρώτα εξετάζουμε αν ο ενάγων είχε την υποχρέωση να ολοκληρώσει το πρόγραμμα σύμφωνα με τη σύμβαση ανάπτυξης του συστήματος.
(Μεσολάβηση) Από τα στοιχεία προκύπτει ότι δεν μπορούμε να βρούμε αποδείξεις που να αναγνωρίζουν ότι ο ενάγων δεν είχε την υποχρέωση να ολοκληρώσει το πρόγραμμα σύμφωνα με την εν λόγω σύμβαση. (Μεσολάβηση) Και ο εκπρόσωπος του ενάγοντος, στο αποτέλεσμα της ανάκρισής του, δήλωσε ότι η σύμβαση ήταν για μια μοναδική ανάθεση και ότι ο ενάγων θα ανέπτυσσε το πρόγραμμα εσωτερικά, προϋποθέτοντας ότι ο ενάγων είχε την υποχρέωση να ολοκληρώσει το πρόγραμμα, και δεν αρνήθηκε ποτέ ότι είχε αυτή την υποχρέωση. Από τα έγγραφα που έχουν παραχθεί, το (Μεσολάβηση) πρόγραμμα εργασιών, το οποίο δεν αμφισβητείται ότι έχει συνταχθεί, φαίνεται ότι ο ενάγων είχε την υποχρέωση να ολοκληρώσει το πρόγραμμα, και αυτό προϋποθέτει το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης. Επομένως, αυτό αντίθετα αναγνωρίζει ότι ο ενάγων είχε την υποχρέωση να ολοκληρώσει το πρόγραμμα σύμφωνα με τη σύμβαση. (Μεσολάβηση)
Δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία που να αντικρούουν την εκτίμηση ότι ο ενάγων είχε την υποχρέωση να ολοκληρώσει το πρόγραμμα.
Εάν αυτό είναι αλήθεια, τότε είναι φυσικό ότι ένας προμηθευτής που δεν ολοκλήρωσε τη δημιουργία ενός προγράμματος για το οποίο είχε την υποχρέωση, φέρει την ευθύνη για μη εκπλήρωση του χρέους και δεν μπορεί να απαιτήσει την πληρωμή της εργολαβίας, εκτός αν υπάρχουν ιδιαίτερες συνθήκες. Ο εκπροσώπος του ενάγοντος, στο αποτέλεσμα της ανάκρισής του, δήλωσε ότι ακόμα και αν το πρόγραμμα δεν ολοκληρωθεί, εφόσον εργάστηκε σύμφωνα με τις οδηγίες του παραγγελιοδότη και εκτέλεσε τις εργασίες που του ζητήθηκαν εντός της προθεσμίας, θα μπορούσε να απαιτήσει την αμοιβή για το λογισμικό που ανέπτυξε. Ωστόσο, αυτή η δήλωση αντιβαίνει στη γενική κοινή λογική σχετικά με τις εργολαβικές συμβάσεις και, βάσει των μαρτυριών, δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχει κάποια πρακτική στην αγορά του ενάγοντος και του εναγομένου, όπου πληρώνεται αμοιβή ακόμα και χωρίς την ολοκλήρωση της εργασίας. Επομένως, το αποτέλεσμα της ανάκρισης του εκπροσώπου του ενάγοντος είναι απλώς η προσωπική του άποψη και δεν μπορεί να γίνει δεκτό.

Απόφαση του Δικαστηρίου του Τόκιο, 22 Φεβρουαρίου του έτους Heisei 23 (2011)

Τι μπορούμε να συμπεράνουμε από τα παραπάνω δικαστικά παραδείγματα

Στα παραπάνω δικαστικά παραδείγματα, ιδιαίτερα αξιοσημείωτα είναι τα εξής σημεία:

1. Δεν απαλλάσσεται η ευθύνη του προμηθευτή για την «ολοκλήρωση της εργασίας» με βάση την επιφανειακή και τυπική σύναψη συμβάσεων ανάθεσης, αλλά βάσει της συγκεκριμένης υπόσχεσης «ολοκλήρωσης της εργασίας» που έχουν δώσει και οι δύο πλευρές, αναζητώντας μια δίκαιη και ουσιαστική επίλυση της διαφοράς.
2. Η «ολοκλήρωση της εργασίας» θεωρείται ως προϋπόθεση για την εκπλήρωση της υποχρέωσης, και από αυτό το σημείο κρίνεται ότι η σύμβαση είναι σύμβαση ανάθεσης εργασίας, και για τα άλλα ζητήματα θα πρέπει να γίνει κρίση με βάση τις εμπορικές συνήθειες του κλάδου που αφορούν τις συμβάσεις ανάθεσης εργασίας.

Αυτά τα σημεία θεωρούνται σημαντικά.

Συνοπτικά, αυτά τα δύο σημεία δείχνουν ότι στη δικαστική απόφαση δίνεται μεγαλύτερη σημασία στην πραγματική συμφωνία των δύο μερών παρά στον τίτλο της επιφανειακής συμβάσεως. Επιπλέον, μόλις κριθεί ότι η ουσία της σύμβασης αποτελεί σύμβαση ανάθεσης εργασίας, τα άλλα ζητήματα επιλύονται επίσης με βάση τις εμπορικές συνήθειες του κλάδου που σχετίζονται με τις συμβάσεις ανάθεσης εργασίας. Η απόρριψη των επιχειρημάτων του προμηθευτή/προμηθευτή με φράσεις όπως «δηλώσεις που αντιβαίνουν στη γενική κοινή λογική σχετικά με τις συμβάσεις ανάθεσης εργασίας», «προσωπικές απόψεις», είναι ενδεικτικό και ιδιαίτερα χαρακτηριστικό. Η αντανάκλαση της κοινωνικής λογικής και των κοινωνικών αντιλήψεων στην ερμηνεία του νόμου και η επίδρασή τους στη νομική πρακτική είναι επίσης σημεία που αξίζει να δοθεί προσοχή. Σημειώνεται ότι, η έννοια της «ολοκλήρωσης της εργασίας», η οποία έλαβε τόσο μεγάλη σημασία στην εν λόγω απόφαση, εξηγείται αναλυτικά στο παρακάτω άρθρο με βάση το πλαίσιο της ανάπτυξης συστημάτων.

https://monolith.law/corporate/completion-of-work-in-system-development[ja]

Δεδομένου ότι οι συμβάσεις ανάθεσης εργασίας χρησιμοποιούνται συχνά σε έργα ανάπτυξης συστημάτων και ότι η ουσιαστική τους συνιστώσα βρίσκεται στην «ολοκλήρωση της εργασίας», είναι σημαντικό να κατανοήσουμε βαθιά αυτή την έννοια.

Η Κατανόηση των Υποχρεώσεων Διαχείρισης Έργου Είναι Προϋπόθεση

Επιπλέον, η εν λόγω απόφαση συνδέεται άμεσα με τις υποχρεώσεις διαχείρισης έργου που αναλαμβάνει ο προμηθευτής, ο οποίος είναι ειδικός στην ανάπτυξη συστημάτων. Μια γενική εξήγηση αυτών των υποχρεώσεων παρέχεται στο παρακάτω άρθρο.

https://monolith.law/corporate/project-management-duties[ja]

Αναλογιζόμενοι το περιεχόμενο του παραπάνω άρθρου, γίνεται σαφές ότι η ευθύνη του προμηθευτή, ο οποίος αναλαμβάνει εργασίες ως ειδικός σε έργα ανάπτυξης συστημάτων, δεν είναι καθόλου ελαφριά. Βεβαίως, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η συνεργασία του χρήστη είναι απαραίτητη για την ομαλή πρόοδο του έργου σε πολλές περιπτώσεις. Ωστόσο, είναι απίθανο να απαλλαγεί κανείς από αυτές τις υποχρεώσεις χωρίς να καταβάλει προσπάθεια, όπως να ζητά την απαραίτητη συνεργασία από τον χρήστη. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποδοθεί η ευθύνη για την αποτυχία ενός έργου στον χρήστη, από αυτή την οπτική γωνία. Η εγκυρότητα της παραπάνω απόφασης γίνεται πιο αισθητή όταν υπάρχει μια βασική κατανόηση της διαχείρισης έργου. Ίσως, αυτή η προοπτική να συνέβαλε στην πιο συχνή υιοθέτηση της θεωρητικής δομής που προτιμά την ανάθεση του έργου αντί για την αποστολή προσωπικού.

Συνοπτικά

Παραπάνω, αναλύσαμε περιπτώσεις διαφορών σε έργα όπου η διάκριση μεταξύ ανάθεσης και εργολαβίας είναι ασαφής. Στις υποθέσεις αυτές, φαίνεται ότι τονίζεται περισσότερο η ουσία πέρα από την τυπική ονομασία των συμβάσεων, όπως οι συγκεκριμένες υποσχέσεις που έχουν ανταλλαχθεί μεταξύ των μερών και οι εμπορικές πρακτικές εντός του κλάδου. Επιπλέον, φαίνεται σημαντικό να λάβουμε υπόψη όχι μόνο την νομική συζήτηση για τις λεπτομέρειες των συμβάσεων, όπως αν αυτές αφορούν ανάθεση ή εργολαβία, αλλά και την κατανόηση της βάσης που διαπερνά αυτές τις συμβάσεις, όπως είναι η «υποχρέωση διαχείρισης του έργου». Στα έργα που αφορούν τον τομέα της πληροφορικής, παρατηρούμε τη χρήση ανθρώπινου δυναμικού μέσω διαφόρων μεθόδων, όπως ανάθεση, εργολαβία, αποσπάσεις ή ημι-εντολές. Τις γενικές διακρίσεις και διαφορές αυτών των μεθόδων τις αναλύουμε αναλυτικά στο παρακάτω άρθρο.

https://monolith.law/corporate/difference-contract-dispatch-loan-labor-supply[ja]

Πέρα από τις διαφορές μεταξύ ανάθεσης και εργολαβίας, υπάρχουν πολλές πιθανές παραλλαγές διαφορών που πηγάζουν από την ασάφεια των τύπων συμβάσεων. Ωστόσο, ακόμη και αν το ζήτημα που αντιμετωπίζουμε είναι άγνωστο, φαίνεται ότι αυτό που πρέπει να εκτιμήσουμε είναι η κατανόηση των βασικών θεμάτων, όπως η «υποχρέωση διαχείρισης του έργου».